In-house is een al jaren bestaande interviewreeks waarin een kijkje wordt gegeven in de keuken van de bedrijfsjurist. Peter Milders, partner bij Voxius, heeft hiervoor destijds het initiatief genomen en zorgt ook nu nog voor de interviews en de periodieke bundeling daarvan. De waarde van deze veel gelezen interviews ligt in de mogelijkheid die collega-bedrijfsjuristen wordt geboden om eens te kijken hoe precies hun collega in het betreffende bedrijf de zaken aanpakt. Deze keer een interview met Jo van IJzeren, manager legal van ForFarmers.
De naam ForFarmers zal bij velen geen belletje doen rinkelen maar wie in de buurt van Lochem komt kan niet om het bedrijf heen. Hier, aan het Twentekanaal, staan de torenhoge opslagsilo’s van deze van origine coöperatieve organisatie. De onderneming mag zich inmiddels de grootste producent en leverancier van voeders (voor rundvee, varkens en pluimvee) en handelsartikelen (zaaizaad, meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen) in Europa noemen. In de schaduw van de silo’s staat het sobere hoofdkantoor van ForFarmers, onder andere de zetel van de juridische afdeling. De afdeling die uit twee juristen bestaat, wordt aangevoerd door Manager Legal Jo van IJzeren. Van IJzeren: “Toen ik hier achttien jaar geleden begon was ik de eerste jurist. ForFarmers was toen een bedrijf met een omzet van een half miljoen gulden. Ik zeg altijd dat ik in die achttien jaar bij verschillende bedrijven heb gewerkt omdat dit bedrijf in een aantal stappen sterk is gegroeid en volledig is veranderd. Door een aantal grote overnames in Nederland, Duitsland en Engeland is de omzet gegroeid naar € 6,6 miljard. Dat betekent dus ook een hele andere structuur, problematiek en werkwijze dan in de begintijd.” ForFarmers biedt werk aan 2.500 medewerkers en levert 10.000 verschillende producten aan zo’n 20.000 klanten.
Handelsplatform
Enige jaren terug riep ForFarmers een unieke constructie in het leven, waarbij het vermogen van de coöperatie op naam van de leden werd gezet en ook derden certificaten konden kopen en verkopen. Onderdeel hiervan is een zogenaamd handelsplatform dat door Van Lanschot Bankiers wordt gerund. Jo van IJzeren: “Dit platform is te vergelijken met een beurs als Euronext.” In het geval van ForFarmers kunnen aan- en verkooporders worden ingebracht en verschillende vermogenstitels, waaronder certificaten worden verhandeld. Dat gaat volledig online. Deze certificaten zijn te vergelijken met aandelen in een onderneming inclusief het resultaat- en stemrecht. De leden en de coöperatie bezitten nu de meerderheid van de certificaten. Inmiddels zijn ook derden certificaathouder geworden. Van IJzeren: “Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad om dit op te zetten, het was ook nog nooit eerder gebeurd. Zo hebben we in die tijd veel moeten afstemmen met de AFM. Omdat wij jaarlijks vermogenstitels uitgeven, moeten we elk jaar een prospectus publiceren.”
De juridische afdeling en het werk
Naast Jo van IJzeren (ex-Schouten Groep, grondstoffen voor mengvoederindustrie) werkt Ilse Duivelshof. Zij heeft ruim twee jaar werkervaring en is afgestudeerd in notarieel recht en Nederlands recht (privaatrecht en bedrijfsrecht) .
Van IJzeren rapporteert aan CFO Arnout Traas en is naast zijn verantwoordelijkheid voor de juridische afdeling ook betrokken bij een aantal directiesecretariële zaken. Het gaat daarbij vooral om coördinerend werk, het toezien op de uitvoering van besluiten en het bijsturen van beleid waar dit juridisch nodig is. Ook bij compliance-werkzaamheden is Van IJzeren betrokken; hij is mede opsteller van de spelregels en treedt op als vangnet voor de groepscontroller die de rol van compliance officer vervult.
Het werk is zeer divers vertelt Van IJzeren. De rol van de juristen in arbeidsrechtelijke zaken is echter klein, uitsluitend primaire vragen worden behandeld, geen ontslagzaken. De overnames van de laatste jaren hebben zeer veel juridische aandacht gevraagd, bijvoorbeeld op het gebied van het mededingingsrecht maar ook het begeleiden van een ingrijpende herfinanciering. De afgelopen jaren werden de Nederlandse, Belgische en Duitse activiteiten van Hendrix overgenomen en werden grote partijen als Bela-Mühle in Duitsland en BOCM Pauls in Engeland gekocht. Gevolg hiervan is dat de hele organisatie wordt herzien en dat ook juridisch veel zaken op elkaar moeten worden afgestemd.
De inkoop van grondstoffen vormt ongeveer 80% van de kosten van ForFarmers. Veel inkoop geschiedt via gestandaardiseerde contracten en algemene voorwaarden.
ForFarmers probeert de samenstelling van haar producten voortdurend te optimaliseren en doet daarvoor veel onderzoek, vaak in samenwerking met universiteiten en bedrijven in binnen- en buitenland, waaronder Nutreco. Hiervoor worden samenwerkingsovereenkomsten opgesteld en geheimhoudingsovereenkomsten.
ForFarmers heeft een flink aantal productie- en opslagfaciliteiten in verschillende landen. Dit zijn locaties die vaak geluid, stof en geur verspreiden zodat het omgevingsrechtelijke vraagstukken regelmatig op het bordje van de juristen terechtkomen.
Jo van IJzeren heeft ook een aantal onroerend goedzaken in zijn portefeuille. Het gaat daarbij tegenwoordig veelal om de verkoop van voormalige productielocaties. In het verleden zijn ook Welkoopwinkels (die deels tot ForFarmers behoorden) verkocht.
Een bijzonder akkefietje diende zich onlangs aan vertelt Jo van IJzeren: de kapotte sluis in het Twentekanaal bij Eefde verhinderde de aanvoer van grondstoffen. Dit leverde voor het bedrijf een noodsituatie op die om snel improviseren vroeg. Zo moesten in allerijl los- en laadfaciliteiten worden ingericht en transportcapaciteit worden ingekocht. Van IJzeren buigt zich nu over de vraag hoe de schade verhaald kan worden.
Van IJzeren heeft een duidelijke visie op de rol van de juridische afdeling: “Ik zeg altijd, wij als juristen leveren oplossingen en ontzorgen, wij zijn traders in oplossingen. En dit kun je als bedrijfsjurist alleen goed doen wanneer je naast je juridische expertise een goed begrip hebt van de operationele kant van het bedrijf.”
Huisadvocaten
Voor fusies en overnames en zaken rond het handelsplatform werkt ForFarmers met de teams van Gerard Carrière, Gaike Dalenoord en Petra Zijp van NautaDutilh in Amsterdam. Voor een breed pakket van civiele zaken laat men zich al vele jaren bijstaan door Bart Vermeer van Dirkzwager in Arnhem. Van IJzeren: “Bart heeft in de loop der jaren een grote kennis opgedaan van ons bedrijf zodat wij heel efficiënt kunnen samenwerken, een half woord is vaak al voldoende.” De overname door ForFarmers van BOCM Pauls in Engeland werd begeleid door William Howard en David Patient van het Londense kantoor Travers Smith. Notariële zaken worden vaak behandeld door Alex Blomaard van Caminada Notarissen in Rijswijk, omdat dit kantoor volgens Van IJzeren veel ervaring heeft met coöperaties. Omdat het bedrijf internationaal sterk is gegroeid is het moeilijker geworden om precies te weten welke zaken er spelen. Van IJzeren werkt nu met het bedrijf Effacts van Harm Bavinck aan een rapportage-systeem dat het mogelijk moet maken om een goed overzicht te krijgen.
Kennis en netwerk
Ilse Duivelshof volgt op dit moment een derde afstudeerrichting, fiscaal recht. Verder worden cursussen ad hoc gevolgd en wordt intensief de vakliteratuur bijgehouden. Jo van IJzeren neemt actief deel aan de juridische werkgroepen van branche-organisaties als Nevedi (Nederlandse Vereniging Diervoederindustrie) en Trust Feed, een organisatie die zich ontfermt over de veiligheid van grondstoffen voor de veevoederindustrie en daarbij streeft naar uniformiteit in de aanpak hiervan. Ten slotte neemt Jo van IJzeren deel aan de bijeenkomsten van het genootschap Legal Leadership Noordoost-Nederland waarin General Counsels van bedrijven in dit deel van Nederland actuele juridische ontwikkelingen met elkaar bespreken.
