Instroom nieuwe advocaten keldert

Delen:

daling5Het gaat slecht met de jonge advocatuur. In rap tempo neemt het aantal instromende advocaat-stagiaires af. Naar verwachting halveert dit jaar het aantal nieuwe stagiaires ten opzichte van 2007. Betrokkenen noemen verschillende redenen: de crisis, bezuinigingen op de gefinancierde rechtshulp én (vooral) de hogere kosten van de nieuwe beroepsopleiding. Die kosten zullen – ondanks de daling – alleen maar verder stijgen. Tot eind 2017 kan gerekend worden op in totaal 1,2 miljoen euro aan extra kosten die moeten worden opgebracht door de werkgevers van de stagiaires en de Orde zelf.

Er is sprake van een duidelijke trendbreuk bij het aantal instromende advocaten. Met name de laatste paar jaar gaat het hard: dit jaar alleen al bedraagt de daling in vergelijking met vorig jaar zo’n 25%. Vlak voor de crisis, in 2007, werd een recordaantal stagiaires beëdigd, te weten 1360. Sindsdien gaat het bergafwaarts. Tussen 2009 en 2012 schommelde het aantal rond de 1000. Vorig jaar trad voor het eerst een aanzienlijke daling op. Toen stroomden nog maar 868 advocaat-stagiaires in.

Dit jaar ziet er nog dramatischer uit. In maart 2014 begonnen 382 stagiaires aan de beroepsopleiding, terwijl dat er vorig jaar rond deze periode dus nog 528 waren: een daling van 28%. Er van uitgaande dat dit najaar zich evenveel stagiaires zullen aanmelden als dit voorjaar – en dat is een zeer optimistische aanname (zie onder) – dan komt het aantal op 764. Ruim honderd minder dan vorig jaar.

teruloop-stagiaires

(bron aantallen t/m 2013: jaarverslagen Orde)

Het waarschijnlijke scenario ziet er veel slechter uit: de ervaring leert dat de voorjaarscyclus veel meer aanmeldingen kent dan die in het najaar. Het is dus zeer aannemelijk dat het totaal aantal stagiaires in 2014 dus veel lager uitvalt. Er van uitgaand dat het percentuele verschil tussen het voor- en najaar in 2014 even groot is in 2013 (-33%), kan de beroepsgroep in dat geval op niet meer dan 638 jonge advocaten rekenen. Dat zijn er 230 minder dan in 2013 en maar liefst 40% minder dan de gemiddelde instroom de afgelopen jaren zeven jaar.

Boete

Deze extreme daling, een voorspelling die overigens niet wordt weersproken door de Advocatenorde, moet een onaangename verrassing voor diezelfde Orde zijn. Vorig jaar nog sloot de beroepsorganisatie een contract met de opleidingsinstituten CPO en Dialogue (de ‘Uitvoeringsorganisatie, UO’), die de nieuwe beroepsopleiding verzorgt. Hierin werd een (achteraf bekeken) wellicht wat ongelukkige clausule opgenomen. Deze houdt in dat de Orde € 457,50 euro moet betalen voor elke stagiaire onder het aantal van 900. Het opvallende is echter dat de boete niet wordt betaald over het aantal missende stagiaires (dus 262), maar over het totale aantal (638).

Aangenomen moet worden dat de Orde zich bij de vastlegging van deze afspraak heeft laten inspireren door de cijfers van 2012 toen er nog een kleine 1000 stagiaires waren. Bij 638 stagiaires in 2014 zou het boetebedrag (‘de opslag’) dat aan de UO moet worden betaald, neerkomen op een bedrag van een kleine drie ton. De Orde vangt dit deels op door aan alle stagiaires zelf ook een ‘opslag’ van € 225 in rekening te brengen. Met andere woorden: de stagiaires (en dus hun werkgevers) draaien er zelf voor op dat hun aantal terugloopt.

De afspraken met de UO gelden voor vier jaar. Dus tot eind 2017 moet – uitgaande van de huidige cijfers – door de Orde elk jaar € 300.000 worden betaald aan de UO (over vier jaar: 1,2 miljoen euro). Uitgaande van een verwachte opbrengst vanuit de ‘stagiaire-opslag’ van ongeveer 1,5 ton (over vier jaar: 6 ton), zal de Orde dus de helft daarvan uit eigen middelen moeten bijleggen. Het merkwaardige is dat als het aantal stagiaires weer stijgt, maar niet boven de 899 uitkomt, dat dan het totale boetebedrag verder oploopt tot maximaal € 411.293.

Walter HendriksenAlgemeen deken Walter Hendriksen ontkent dat er sprake is van een inschattingsfout: “Er is al bij de opzet van de nieuwe beroepsopleiding rekening gehouden met terugloop door doorberekening van een opslag (geen boete). Die opslag dient ter dekking van mogelijk minderbeloop. Daarnaast zijn de kosten van minderbeloop gemaximeerd tot circa drie ton. Er is aldus geen sprake van inschattingsfouten. Met minder beloop is rekening gehouden.” Een woordvoerder van de Orde spreekt in dit verband van een normaal marktmechanisme, namelijk de staffelkorting: hoe meer deelnemers, hoe lager de prijs per deelnemer.

Zorgelijk

Steven SchuitEr zijn verschillende verklaringen voor de terugloop. Het verschijnsel komt in ieder geval niet bij de grote kantoren voor. Die zouden nog altijd evenveel stagiaires aannemen. Tenminste, dat zegt Steven Schuit, voorzitter van de Law Firm School. Bij dat opleidingsinstituut zijn zestien grote advocatenkantoren aangesloten. “Ik zie geen (opmerkelijke) daling bij in de top. Het kan best zijn dat over een jaar dit effect ook hier zal doorwerken, maar ik voorzie het niet. Er zijn geen signalen. Het ziet er op dit moment goed uit.”

Volgens Schuit ligt het probleem meer bij de middelgrote en kleine kantoren. “De middelgrote kantoren (20-80 advocaten) hebben het zwaar, omdat het MKB het moeilijk heeft. De kleine kantoren (minder dan 20 advocaten) hebben waarschijnlijk het meest last van de hoge kosten van de nieuwe beroepsopleiding. Het gaat niet alleen om het geld dat voor de opleiding moet worden betaald, maar ook om het verminderde inkomen van de stagiaires omdat ze vaker afwezig zijn. Die kosten drukken heel zwaar op het beperkte aantal advocaten bij kleine kantoren.”

Schuit verwacht dat steeds meer middelgrote en kleine kantoren gaan zitten wachten op de stagiaires die na hun opleiding bij de grote kantore uitstromen en die dan vervolgens ‘oppikken’. “Dat is veel goedkoper en bovendien hebben ze ook nog eens een goede opleiding gehad. Dit leidt alleen wel voor de totale balie tot een verkleining van de instroom. Ik kan niet voorzien wat de landelijke gevolgen zullen zijn, maar zorgelijk is het wel. Jonge advocaten hebben we hard nodig.”

De beroepsopleiding kost ongeveer € 14.000 per stagiaire. De oude opleiding, die bovendien minder zwaar en intensief was, kostte ‘slechts’ circa 10.000 euro. Mr. bracht in 2012 al het nieuws dat dit met name voor kleine(re) kantoren problematisch zou worden.

Vergrijzing

Bert HokkenOok organisatiedeskundige en interimmanager Bert Hokken (Hokken Management & Advies) komt de sterke keldering niet vreemd over. “Door het economisch tij gaat het bij veel kantoren gewoon minder goed. Waardoor er ook nog eens veel minder verloop is. Ervaren medewerker blijven langer zitten. Dan zijn minder nieuwkomers nodig. Bovendien wordt nogal eens overwogen om vertrekkers niet meer te vervangen. Ik denk dat dat een algemeen beeld is dat zowel voor kantoren in de Randstad als regiokantoren geldt.” Evenals Schuit benadrukt Hokken dat de prijs van de nieuwe opleiding voor de kleine kantoren een extra drempel is. “Dit alles bij elkaar rechtvaardigt voor mij de krimp.”

Hein VogelHein Vogel, voorzitter van de Vereniging Sociale Advocatuur Nederland, beaamt dat het nu voor veel kleine kantoren ondoenlijk is geworden om advocaat-stagiaires aan te nemen. “Voor kleine kantoren die toch al niet ruim in hun financiële jasje zitten, zijn de nieuwe opleidingskosten gigantisch. Daar hebben we destijds ook voor gewaarschuwd. En de stagiaires zijn vaker weg van kantoor, omdat de opleiding meer tijd vergt. Dat betekent dus ook minder inkomsten. Ik hoor dan ook regelmatig kantoren zeggen: ‘ik begin voorlopig niet aan een stagiaire’. Daarbij komt dat al behoorlijk wat jaren op de gefinancierde rechtsbijstand wordt bezuinigd en er staan nog meer maatregelen op stapel. Voor huurrecht- en consumentenrechtzaken zullen geen toevoegingen meer worden verleend. En dan is er ook nog de verhoging van de eigen bijdrage van de cliënt en de griffierechten. Het is een onzekere tijd. Kantoren maken een pas op de plaats.”

Op de vraag of de verminderde aanwas van jonge advocaten tot versnelde vergrijzing van de advocatuur zal leiden, antwoordt Vogel: “Dat is misschien al zo.” Vervolgens haast hij zich te zeggen: “Als er te weinig stagiaires worden aangenomen, zeker ja. Het is geen goede ontwikkeling. Alle leeftijdscategorieën moeten voldoende zijn vertegenwoordigd. Er moet steeds voldoende vers bloed bij, dat houdt boel fris.”

Algemeen deken Walter Hendriksen tenslotte hoopt niet dat deze ontwikkeling doorzet: “Het heeft zeker onze aandacht want jonge, gemotiveerde stagiaires zijn zeer welkom op onze kwalitatief hoogstaande opleiding en ook nodig in onze rechtstaat. Tijdens de laatste vergadering van het College van Afgevaardigden op 16 april jl. is aangegeven dat de Orde zich nader zal verdiepen in de oorzaak van de terugloop en afhankelijk daarvan met maatwerk zal reageren.”

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven