Volgens bijna veertig procent van de bedrijfsjuristen is hun organisatie matig voorbereid op de veranderingen die de klimaatverandering en daarmee samenhangende regelgeving meebrengt. Dertien procent noemt de voorbereiding zelfs onvoldoende. Weinig juristen zien zichzelf op dit terrein als een ‘proactieve voortrekker’. Dat blijkt uit een enquête ter gelegenheid van de Bedrijfsjuristen Monitor 2019.
Het onderzoek werd voorafgaand aan de Bedrijfsjuristen Monitor 2019 gedaan onder bijna 3.500 bedrijfsjuristen. Thema die jaar is ‘klimaatverandering en de rol van de bedrijfsjurist’. De Bedrijfsjuristen Monitor wordt georganiseerd door Houthoff in samenwerking met het Nederlands Genootschap van Bedrijfsjuristen (NGB).
Proactieve voortrekker
Bijna de helft van de respondenten denkt dat klimaatverandering voor hun organisatie risico’s meebrengt. Een minderheid van vijftien procent geeft aan goed op die risico’s te zijn voorbereid. Uit de enquête blijkt ook dat maar zeven procent zichzelf als een ‘proactieve voortrekker’ ziet, als het over dit onderwerp gaat. De meeste bedrijfsjuristen vinden dat ze vooral een adviserende rol hebben. Uit het onderzoek blijkt verder dat twintig procent van de bedrijfsjuristen verwacht dat het businessmodel van hun organisatie door de huidige maatschappelijke discussie over klimaatverandering verandert.
Toegevoegde waarde vergroten
Houthoff organiseert al elf jaar in samenwerking met de NGB de Bedrijfsjuristen Monitor over ontwikkelingen in de juridische sector. Over de uitkomsten werd ook dit jaar gediscussieerd tijdens de BJM-dag, die maandag 13 mei in Amsterdam plaatsvond. Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde en duurzaamheid aan de Erasmus Universiteit en oprichter van stichting Urgenda, ging in op de veranderingen die het werk van juristen nu en in de nabije toekomst zullen beïnvloeden. Daarna werd de invloed van klimaatverandering op de rol van de bedrijfsjurist besproken in een paneldiscussie met een aantal bedrijfsjuristen en advocaten. De zestienjarige Amsterdamse gymnasiast (en ‘klimaatjongere’) Tijn Uylenburg mocht kort uit naam van ‘de toekomst’ nog wat wensen uiten en punten op de i zetten.
Dat de rol van de bedrijfsjurist prominenter moet worden, daarover bleek iedereen het eens. De veranderingen die klimaatwetgeving meebrengt vergt een meer proactieve en bredere rol van bedrijfsjuristen, vindt onder meer Arnold Brakel, NGB-voorzitter en Head of Legal bij ING. In de ter gelegenheid van de BJM-dag verschenen publicatie zegt hij: “De impact van klimaatverandering op bedrijven is in potentie zo groot dat we eerder en actiever moeten meedenken over de positie van ons bedrijf over een aantal jaar.” Volgens Brakel biedt het onderwerp vooral ook kansen. “Door ons actiever met duurzaamheid in de breedste zin van het woord te bemoeien, kunnen we onze toegevoegde waarde enorm vergroten.” Brakel raadt bedrijfsjuristen aan uit hun traditionele rol te komen en te kijken naar de kansen voor hun bedrijf. “Kijk of je producten en bedrijfsmodellen kunt helpen verduurzamen en vernieuwen en denk niet te snel dat iets niet kan. Een open mindset en denken in kansen, daar gaat het om.”
Nieuwe businessmodellen
Niet alleen de rol die bedrijfsjuristen in organisaties vervullen is toe aan verandering. Ook advocaten krijgen te maken met andersoortige vragen. “Je ziet inderdaad dat de regelgeving nu in rap tempo strenger wordt”, zegt Albert Knigge, managing partner bij Houthoff, dat klimaatverandering voor 2019 als een van de belangrijkste thema’s heeft aangewezen. “Vele bedrijven zien daardoor hun handel onder druk komen te staan. Er ontstaan allerlei nieuwe situaties en uitdagingen door klimaatverandering.”
Klimaatverandering en daarmee samenhangende, toekomstige regelgeving heeft een impact op bestaande businessmodellen. Het leidt tot innovatie, alternatieve vormen van samenwerking, nieuwe wijze van financieren en andere risico-inschattingen, concluderen Brakel en Knigge in het voorwoord van de publicatie. Mogelijk legt het ook de beperkingen van bestaande juridische concepten bloot.
Tips van experts
De bijna tweehonderd aanwezige bedrijfsjuristen kregen tijdens de presentatie van de Monitor alvast enkele adviezen van verschillende deskundigen, onder wie Ivar Timmer, senior-onderzoeker en docent op het gebied van legal management (Hogeschool van Amsterdam), en meerdere Houthoff-advocaten. Zo kan het volgens de experts helpen om inzichtelijk te maken welke stappen al zijn gezet en om transparant te zijn over haalbaarheid. Maar ook om flexibiliteit te behouden ten opzichte van aannemelijke veranderingen in de markt en wet- en regelgeving.
