Als vervolg op het Kyoto-protocol werd in 2015 het VN-klimaatverdrag in Parijs gesloten. In dit verdrag werd besloten dat de deelnemende lidstaten de opwarming van de aarde beneden de twee graden zullen houden. Als reactie hierop hebben zeven fracties van de Tweede Kamer in juni 2018 de Klimaatwet gepresenteerd. Hierin zijn de doelstellingen voor Nederland opgenomen. Eind mei heeft de Eerste Kamer met 62/75 de Klimaatwet aangenomen.
De Klimaatwet is een ‘kaderwet’, een (politieke) opdracht aan de regering. Je zou het kunnen lezen als: in de Klimaatwet staat wát we willen bereiken (doelstelling) en in de afzonderlijke wetgeving hóe (middelen) we dit bereiken. Door middel van afzonderlijke wetgeving, zoals het Klimaatakkoord, zal de Klimaatwet worden toegepast. In 2019 zal er al een Klimaatplan moeten worden gepresenteerd met de nodige doelen. Elke vijf jaar daarop komt er een nieuw Klimaatplan, dat het klimaatbeleid kan aanpassen en vaststelt.
Nederland is niet het eerste land met een Klimaatwet. Het Verenigd Koninkrijk had in 2008 al een Klimaatwet ingevoerd. Daarnaast waren Noorwegen, Denemarken, Zweden, Finland, Frankrijk en Mexico ons ook al voor. Zijn wij dan wel het meest ambitieus? Misschien niet. Zweden gaat voor 0 procent emissie-uitstoot in 2045 en Nederland ‘slechts’ voor een vermindering van 95 procent in 2050. Het Planbureau van de Leefomgeving heeft daar wel een kleine kanttekening bij: Zweden heeft veel meer bossen (nemen CO2 op) en Nederland heeft veel meer veenweides (stoten CO2 uit).
De wet is ontworpen door Jesse Klaver en Diederik Samsom. Het oorspronkelijke initiatiefvoorstel was veel vooruitstrevender, maar zou hoogstwaarschijnlijk geen Kamermeerderheid krijgen. Omwille van het bereiken van een compromis, werd er dus een ‘minder groene deal’ gemaakt.
Ambitieuze wet
De wet legt voor het eerst in Nederland klimaatdoelstellingen wettelijk vast en biedt zekerheid dat de overheid zich zal houden aan de klimaatdoelen. Het is een erg ambitieuze wet, met onder andere drie concrete doelen:
| 1. Het verminderen van 49 procent van de broeikasgasuitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 (dit is een streven).
2. Het verminderen van 95 procent van de broeikasgasuitstoot in 2050 ten opzichte van 1990 (dit is echt een doel). 3. 100 procent broeikasgas-neutrale elektriciteit in 2050. |
Daarnaast zal vanaf 2020 iedere vierde donderdag van oktober ‘Klimaatdag’ zijn. De Klimaatdag is geïntroduceerd zodat er voortgang kan worden gerapporteerd, er gedebatteerd kan worden en indien nodig extra maatregelen kunnen worden toegevoegd om de klimaatdoelen te halen. Dit zorgt ervoor dat het klimaatbeleid continu kan worden gecontroleerd en worden aangescherpt.
Kritiek
KritiekEr is ook wel wat kritiek. Er staat geen sanctie op het niet behalen van de doelen en het is niet juridisch afdwingbaar, omdat het enkel een inspanningsplicht is. In de Memorie van Toelichting staat er expliciet: “het klimaatplan beoogt geen externe werking te hebben” en ook dat het niet vatbaar is voor bezwaar en beroep. Daarnaast zou het de grootste vervuilers niet betrekken, geen financiële onderbouwing hebben en geen ruimte bieden voor innovatie. Ook zouden we ‘tussendoelen’ moeten stellen voor de jaren tussen nu, 2030 en 2050. Om het de overheid dan toch niet te makkelijk te maken, zijn er wel uitvoerige rapportage- en verslagleggingsverplichtingen in de wet opgenomen.
Een samenwerking van de coalitie en oppositiepartijen op dit soort belangrijke onderwerpen is van essentieel belang om de urgentie kenbaar te maken. Het gras lijkt altijd groener aan de overkant (en in dit geval ook Scandinavisch), maar misschien blijft ons gras hiermee ook nog wel een tijdje groen.
