De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) vindt het nodig en gewenst dat notarissen onderling gegevens kunnen delen om witwassen en terrorismefinanciering tegen te gaan. Het Wetsvoorstel plan van aanpak witwassen van de ministers Kaag (Financiën) en Yeşilgöz (Justitie en Veiligheid) zet hiertoe een stap in de goede richting. De wettelijke geheimhoudingsplicht van de notaris blijft bestaan in de vorm van een collectieve notariële geheimhouding. Bovendien wordt shopgedrag van kwaadwillende cliënten tegengegaan. Wel kan het wetsvoorstel effectiever.
Nodig en gewenst
Dat notarissen onderling informatie kunnen delen om witwassen tegen te gaan is een langgekoesterde wens van de KNB. De KNB is verheugd dat het wetsvoorstel gegevensdeling tussen notarissen in bepaalde gevallen mogelijk maakt. Hiermee wordt shopgedrag van kwaadwillende cliënten tegengegaan en voorkomen dat zij toegang krijgen tot het financiële stelsel. Uiteraard brengt de voorgestelde maatregel extra werk mee voor notarissen, zoals Suzanne Hendrickx en Bas Martens in hun bijdrage betogen, maar de notariële praktijk vraagt hier zelf al lang om. Voor deze maatregel is nodig dat de wettelijke geheimhoudingsplicht van de notaris wordt doorbroken ten opzichte van collega-notarissen. Dit doet de wetgever op zorgvuldige wijze, door te bepalen dat deze maatregel alleen betrekking heeft op uitwisseling tussen Wwft-instellingen uit dezelfde categorie, zoals tussen notarissen onderling. Collectieve notariële geheimhouding dus, zoals al lang door de KNB wordt bepleit.
Effectief
Het is echter de vraag of de voorgestelde maatregel (voldoende) effectief is. De voorgestelde regeling gaat ervan uit dat een notaris nagaat bij de cliënt bij welke andere notaris(sen) deze momenteel of in het verleden diensten afneemt of heeft afgenomen. Ook moet hij allerlei (openbare) bronnen raadplegen. Op basis hiervan moet de notaris bepalen bij welke andere notaris(sen) hij navraag moet doen naar gebleken risico’s op witwassen of het financieren van terrorisme. Een kwaadwillende cliënt zal echter niet vertellen bij welke andere notaris(sen) hij diensten afneemt of heeft genomen. En de vraag is uit welke (openbare) bronnen de notaris dit wel zou kunnen halen. De voorgestelde regeling kan effectiever zijn als deze anders wordt opgezet. De KNB vindt dat een notaris in geval van weigering of beëindiging van dienstverlening aan een cliënt vanwege geconstateerde risico’s op witwassen of terrorismefinanciering dit moet registreren in een centraal registratiesysteem. Verder moet een notaris in de drie gevallen die zijn vermeld in het wetsvoorstel in dat systeem nagaan of een andere notaris risico’s op witwassen of terrorismefinanciering heeft geregistreerd van een cliënt die hebben geleid tot het weigeren of beëindigen van dienstverlening aan die cliënt.
Gezamenlijk aanpakken
De KNB hecht met de ministers aan een gezamenlijke aanpak van witwassen en terrorismefinanciering. Samenwerking tussen de verschillende ketenpartners is essentieel voor een effectieve aanpak hiervan. Hierbij is ook van belang dat poortwachters zoals notarissen over de juiste instrumenten beschikken om witwassen en terrorismefinanciering tegen te gaan. Onderling gegevens kunnen delen is er hier een van.
