De regering is van plan om veroordeelden te laten meebetalen aan de kosten van hun opsporing, vervolging, berechting en detentie. De Raad voor de rechtspraak adviseert het kabinet om de rechter bij de berechting te laten oordelen over de eigen bijdrage en daarbij aspecten als de draagkracht van een verdachte en de ernst van het vergrijp mee te laten wegen.
Zo kan een rechter een belangenafweging maken en is direct bij de uitspraak van de rechter voor een veroordeelde duidelijk wat de (financiële) consequenties daarvan zijn.
Het kabinet acht het niet meer vanzelfsprekend dat de samenleving opdraait voor de kosten van het optreden tegen hen die de wet overtreden en wil dat daders daar ook aan gaan meebetalen. Een deel van de eigen bijdrage komt ten goede aan de kosten voor de zorg voor slachtoffers. De Raad wijst er in het advies op dat niet in alle gevallen sprake is van slachtoffers. Daarnaast signaleert de Raad dat alleen een eigen bijdrage betaald wordt als de rechter een straf of maatregel zoals TBS oplegt. Een dader die van het Openbaar Ministerie een strafbeschikking opgelegd krijgt (bijvoorbeeld een geldboete of taakstraf), hoeft geen eigen bijdrage te betalen. Klik voor het hele advies van de Raad hier.
De Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR) wil juist dat de plannen van helemaal van tafel gaan. Volgens de vereniging werken ze ‘contraproductief’. “Een eigen bijdrage voor het verblijf in de penitentiaire inrichting leidt tot een verzwaring van het straffende karakter van de detentie en de eigen bijdrage voor de kosten van strafvordering en slachtofferzorg kan leiden tot aanzienlijk verzwaring van de totale strafrechtelijke reactie.” Aldus de NVvR in een bericht op haar website. De NVvR verwacht dat rechters bij de oplegging van eventuele boetes naast een gevangenisstraf rekening gaan houden met de kosten die uit de strafprocedure en de detentie kunnen voortvloeien.