Dat lidstaten de deelneming van zuiver financiële investeerders in het kapitaal van een advocatenvennootschap kunnen verbieden, is een beperking van de vrijheid van vestiging en van het vrije verkeer van kapitaal. Maar die beperking wordt gerechtvaardigd door de doelstelling dat advocaten hun beroep onafhankelijk en met inachtneming van hun beroeps- en gedragsverplichtingen moeten kunnen uitoefenen. Eerder twijfelden enkele deskundigen op Mr. online over de toegevoegde waarde van externe financiers.
Van het tableau geschrapt
Het Duitse advocatenkantoor Halmer Rechtsanwaltsgesellschaft kwam bij de tuchtrechter voor advocaten van de Duitse deelstaat Beieren op tegen het besluit (van 9 november 2021) van de orde van advocaten van München waarbij zij van het tableau is geschrapt. De reden: een Oostenrijkse besloten vennootschap had, met zuiver financiële doeleinden, aandelen in het kantoor verworven. Volgens de destijds toepasselijke Duitse regels konden alleen advocaten en beoefenaren van bepaalde vrije beroepen vennoot van een advocatenvennootschap worden.
Unierecht verzet zich niet
De advocatentuchtrechter van Beieren vroeg vervolgens het Hof van Justitie of die regeling verenigbaar is met het Unierecht. Het Hof antwoordt nu dat het Unierecht (vooral het vrije verkeer van kapitaal en de Dienstenrichtlijn, waarin de vrijheid van vestiging is geconcretiseerd) zich niet verzet tegen een nationale regeling die bepaalt dat aandelen in een advocatenvennootschap niet mogen worden overgedragen aan een zuiver financiële investeerder, en die bepaalt dat die vennootschap, wanneer zij niet voldoet aan die regeling, van het tableau wordt geschrapt. Eerder zette advocaat-generaal Campos Sánchez-Bordona in zijn conclusie van 4 juli 2024 de deur wel op een kier: al te strikte beperkingen aan het toelaten van externe aandeelhouders zouden volgens hem strijdig zijn met het EU-recht over de diensten op de interne markt.
Onafhankelijk beroep uitoefenen
Het Hof van Justitie denkt daar dus anders over. De beperking van de vrijheid van vestiging en van het vrije verkeer van kapitaal wordt gerechtvaardigd door ‘dwingende redenen van algemeen belang’. Een lidstaat mag er namelijk van uitgaan dat advocaten hun beroep niet onafhankelijk en met inachtneming van hun beroeps- en gedragsverplichtingen kunnen uitoefenen wanneer zij werken voor een vennootschap waarvan bepaalde vennoten uitsluitend als zuiver financiële investeerder handelen zonder het beroep van advocaat uit te oefenen dan wel een ander beroep waarvoor vergelijkbare regels gelden. Een dergelijke beperking gaat niet verder dan noodzakelijk is om het nagestreefde doel te bereiken.
Logische uitspraak
“Dit is een logische uitspraak”, zegt advocaat ondernemingsrecht Onno Hennis van AMS Advocaten. “In dit geval ging het om een overname van een Duits advocatenkantoor door een puur financieel investeerder zonder nadere waarborgen. Het valt te bezien in hoeverre het verbod overeind blijft bij andere bedrijfsstructuren voor advocaten, waarbij checks en balances zijn voor de onafhankelijkheid en kwaliteit van de dienstverlening. De Orde zal in 2025 een rapport publiceren met haar visie. To be continued dus…”
Lees hier de uitspraak van het Hof van Justitie.
