Het notariaat staat op een keerpunt. Meer ondernemend denken en handelen is nodig om verdere economische problemen bij notariskantoren te voorkomen. En er zou meer kunnen worden ingespeeld op de behoefte die het bedrijfsleven heeft aan actievere en adviserende notarissen.
Aldus oprichters Adriaan Rothfusz en Cok Zijerveld van het nieuwe notariskantoor Turn Legal. Zij zeggen de zakelijke markt op een geheel andere wijze dan de meeste(traditionele) notariskantoren te benaderen. Hun kantoor is het eerst toegelaten nieuwe kantoor sinds twee jaar.
Rothfusz heeft stevige notariële roots, vertrok naar het bedrijfsleven, maar is nu weer terug in het notariaat. Begin volgend jaar verwacht hij als volwaardig notaris aan de slag te kunnen.
Zijerveld wordt eind dit jaar nog benoemd als notaris en ook hij kent het bedrijfsleven goed. Turn Legal richt zich dan ook volledig op de zakelijke markt en begeleidt met name complexe en specialistische transacties.
Systeem voldoet
Ongeveer tien jaar geleden werd de marktwerking in het notariaat geïntroduceerd. Daarmee werden de vaste tarieven voor notariële werkzaamheden losgelaten. Dat moest leiden tot (meer) concurrentie onder de notarissen. Sommige notarissen blijken hier niet goed mee uit de voeten te kunnen en komen in de problemen. Zij willen weer terug naar het oude stelsel. Volgens Turn Legal ligt de oplossing juist in het ondernemerschap. Rothfusz: “Notarissen kunnen veel meer ondernemend denken. De advocatuur doet ook al sinds mensenheugenis aan bedrijfsvoering. Dat kan voor het notariaat net zo goed gelden. Problemen die het notariaat in deze crisistijd ondervindt, kunnen alleen worden opgelost door ondernemersoplossingen.”
In een artikel in het afgelopen nummer van Mr. vertelt Erna Kortlang, voormalig voorzitter van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie, dat het notariaat misschien te snel op de markt geslingerd is. Volgens kandidaat-notaris Rothfusz is er vooral te weinig gebeurd de afgelopen tien jaar. “De generatie notarissen die er zat toen de prijzen werden vrijgegeven, heeft waarschijnlijk niet met een ondernemende achtergrond voor het vak gekozen. Omdat de prijzen vaststonden en het aantal standplaatsen beperkt was, hadden zij geen ondernemersrisico. Tot een paar jaar geleden heeft ook niemand daar last van gehad, omdat de vastgoedmarkt prima liep en zorgde voor mooie opbrengsten. Maar nu het notariaat in zwaar weer verkeert, blijkt dat de beroepsgroep onvoldoende heeft toegewerkt naar een solide en volwassen bedrijfstak. Er is vooral sprake van onderlinge prijzenslagen in de particuliere vastgoedmarkt, terwijl je ook op kwaliteit kunt concurreren.” Zijerveld: “Men wordt hard wakker geschud en begint nu pas te denken aan ondernemen terwijl ze al tien jaar ondernemer zouden moeten zijn. Het is de omgekeerde wereld als het systeem de schuld krijgt van de huidige problemen die het notariaat ondervindt.”
Van passief naar actief
De markt voor juridische dienstverlening is de laatste twintig jaar enorm gegroeid. Maar van die groei heeft het notariaat niet geprofiteerd, vindt Rothfusz. “Het notariële marktaandeel is eigenlijk steeds kleiner geworden. Als kantoor moet je veel meer kansen zien te benutten in een groeiende markt om zo het marktaandeel goed te houden. De voorzichtige houding van de gemiddelde notaris maakt dat soms lastig. Ze doen eigenlijk nog steeds wat ze altijd al hebben gedaan, maar met de functie en de kennis die ze hebben, kunnen zij veel meer.” Zijerveld vult aan: “Cliënten gaan naar de notaris voor een deel van de transactie ‘omdat het moet’. Die formele handelingen moeten natuurlijk gebeuren, maar daarnaast zou de notaris zich ook actief en meer toegankelijk kunnen opstellen. De afgelopen tijd is de adviserende rol van de notaris dusdanig uitgekleed dat hij steeds minder met partijen om de tafel komt. En dat is jammer, want de notaris kan juist goed als onafhankelijke juridisch deskundige met alle partijen om de tafel gaan zitten om een transactie te begeleiden.”
En daar ligt de waarde van een goede notaris volgens beiden. De notaris is immers iemand die voor de belangen van alle betrokkenen gaat. “Wij zijn ervan overtuigd dat het een heel waardevolle functie is, waarmee je in het zakelijke verkeer meer kunt dan nu gebeurt. Als je meer afwegingen maakt in het zoeken naar oplossingen, kom je tot een beter uitgebalanceerd resultaat dan wanneer ‘slechts’ de belangen van één partij worden behartigd, zoals door een advocaat. Wij hebben veel ervaring met de begeleiding van zakelijke transacties, waarbij we gebruik maken van niet polariserende onderhandelingstechnieken en zo nodig een de-escalerende bemiddeling in conflicten. Bij dat laatste is het uitgangspunt dat partijen zelf tot een oplossing komen en deze niet aan bijvoorbeeld een rechter vragen. In alles zetten wij de onderlinge relatie van de betrokken partijen bij de transactie centraal. Als iedereen min of meer tevreden kan terugzien op een deal, zal deze eerder succesvol zijn”, aldus Rothfusz.
Tijd voor vernieuwing
“Onze grootste meerwaarde zit in onze ervaring”, vervolgt Rothfusz. “We hebben ervaring met het notariële werk en de juridische technieken daarvan, maar ook ervaring in het (internationale) bedrijfsleven.” Zijerveld vertelt dat die unieke combinatie maakt dat zij hun zakelijke cliënten beter begrijpen dan de gemiddelde notaris. “Door te focussen op ondernemingen kunnen wij specialistische diensten verlenen. Bedrijven hebben behoefte aan een adviseur die zich in hen kan verplaatsen en oplossingen aandraagt en adviezen geeft waar ze echt wat mee kunnen. Het opbouwen van een vertrouwensrelatie is daarbij heel belangrijk. Er is volgens ons op dit moment geen enkel ander kantoor dat op deze manier de markt benadert.”
Turn Legal presenteert zichzelf als een ondernemend en vernieuwend kantoor dat het leuk en interessant vindt om dichtbij de cliënt te staan. Rothfusz: “Wij maken daarbij juist gebruik van de traditionele functie van de notaris in het rechtsverkeer. Een vertrouwenspersoon die zich in zekere zin onafhankelijk opstelt en daardoor met waardevolle adviezen kan komen. Ons kantoor onderscheidt zich daarbij door de oprechte interesse in de wereld van onze cliënten, waardoor ondernemers, bestuurders en bedrijfsjuristen zich snel bij ons thuis voelen. Wij spreken hun taal en dat maakt ons uniek. Het notariaat lijkt zich te realiseren dat het op een keerpunt is aangekomen. Als het notariaat zich niet parallel aan de maatschappij gaat ontwikkelen en zelfs terug zou gaan naar de oude tarieven, dan marginaliseert het notariaat en blijft alleen nog maar een soort administratieve functie over. Ons devies is: Ga de markt op, ga ondernemen en laat ‘vroeger’ los! Je hoeft niet bang te zijn dat je notariële waardigheid onder druk komt te staan. Daar ben je tenslotte zelf bij, net zoals bij de vaststelling van je tarieven en de inrichting van je notariële onderneming.”
