NRC berichtte over de opvallende stap van het OM, die in het desbetreffende artikel door hoogleraar strafprocesrecht Joep Lindeman (Universiteit Utrecht) “uitzonderlijk” en “zeer ongebruikelijk” genoemd wordt. De bevoegdheid waarop het OM een beroep doet, staat beschreven in artikelen 42 en 44 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering.
Op basis van die artikelen heeft het OM de bevoegdheid ‘alle op een zaak betrekking hebbende bescheiden in te zien en op elke terechtzitting tegenwoordig te zijn’. Het OM heeft bovendien het recht te worden ‘gehoord, indien het de wens daartoe te kennen heeft gegeven’. Van dat recht maakt het OM nu dus, voor het eerst sinds mensenheugenis, gebruik.
Verkeerde diagnose
Hermans – die op eigen verzoek door NRC met volledige achternaam wordt genoemd – werd in 2020 in eerste aanleg veroordeeld tot 18 jaar gevangenisstraf en tbs met dwangverpleging. Zijn zaak kreeg landelijke bekendheid vanwege de grote maatschappelijke impact van de drievoudige moord: Hermans stak eerst een 56-jarige vrouw dood in Den Haag, en vermoordde enkele dagen later een echtpaar op de Brunssummerheide in Heerlen. Ook in hoger beroep (in 2022) werd Hermans schuldig bevonden. Zijn straf viel toen hoger uit: 22 jaar en tbs met dwangverpleging. In cassatie (in 2023) werd die veroordeling definitief.
Uit onderzoek door het Pieter Baan Centrum voorafgaand aan de strafzaak bleek dat Hermans ten tijde van de steekpartijen verkeerde medicatie gebruikte als gevolg van diagnosefouten. Het middel dat hij kreeg voorgeschreven – dexamfetamine – heeft een psychose-versterkende werking en heeft mogelijk mede geleid tot de steekpartijen, zo concludeerden onderzoekers.
‘Overmatig drugsgebruik’
Het OM hield er echter gedurende zowel het proces in eerste aanleg als tijdens de beroepsprocedure een andere lezing op na. Het verweet Hermans “overmatig drugsgebruik” en betoogde dat dat had geleid tot “psychotische factoren”. Hermans zou volgens het OM bovendien hebben gelogen over zijn eigen drugsgebruik.
Toxicologisch onderzoek kon die beweringen van het OM echter niet staven. Tot aan de Hoge Raad bleven de precieze aard en oorzaak van de psychoses van Hermans daarom onbenoemd in de bewezenverklaringen.
Civiele procedure
Dat het OM er niettemin van is overtuigd dat de psychoses Hermans zelf zijn aan te rekenen vanwege zijn vermeende – maar onbewezen – drugsgebruik, blijkt wel uit de opmerkelijke stap die het OM nu neemt. Hermans is inmiddels verwikkeld in een civiele procedure met zijn voormalige ggz-kliniek Mondriaan, die hij aansprakelijk stelt voor het stellen van een verkeerde diagnose en het voorschrijven van verkeerde medicatie, met alle gevolgen van dien.
In die civiele procedure mengt het OM zich nu ongevraagd. Het eist inzage in alle stukken en neemt bovendien een voorschot op het zelf inbrengen van stukken en standpunten in het dossier, zoals potentieel het beweerdelijke drugsgebruik van Hermans. Dat komt neer op misbruik van bevoegdheden, zo oordeelt Nino Pennino, de advocaat van Hermans, tegenover het NRC: “Het heeft helemaal geen strafrechtelijk belang. Het OM probeert met onwaarheden, vermomd als verzoek, het deskundigenonderzoek en daarmee het proces te beïnvloeden.”
