Ook de provincie Friesland (officieel: Fryslân) heeft, in navolging van andere provincies en gemeenten, aangekondigd omgekeerde vlaggen en andere protestuitingen op provinciale grond te verwijderen, per 12 september. Dat hebben Gedeputeerde Staten besloten. Brouwer en Schilder – respectievelijk hoogleraren algemene rechtswetenschap (RUG) en staats- en bestuursrecht (VU) – achtten het de hoogste tijd om de vraag te beantwoorden of de provincie deze bevoegdheid wel toekomt. Het duo schreef een blog op de site van het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid.
Aanstoot
Volgens de Friese gedeputeerde die over het onderwerp gaat, is de beslissing op tweeërlei argumenten gestoeld. Het eerste is van juridische aard: de boeren mógen helemaal geen vlaggen aan provincie-eigendommen bevestigen. Ten tweede is hen ruimschoots de tijd geboden om te protesteren en is het nu wel welletjes – mensen nemen aanstoot aan de omgekeerde vlag. Overigens geldt het verbod enkel op openbare plekken. “Op z’n eigen land of in de voortuin mag een boer doen wat hij wil”, vertelde provinciebestuurder Avine Fokkens-Kelder (VVD) aan de NOS.
Brouwer en Schilder trekken de juridische onderbouwing echter in twijfel. Noch in het Wetboek van strafrecht, noch in de provinciale verordening van Friesland, valt een aanknopingspunt te vinden voor enig strafbaar gedrag.
Meningsuiting
Mogelijk doelde de gedeputeerde op gemeentelijke verordeningen, speculeren de wetenschappers, “bijvoorbeeld een bepaling die het verbiedt om zonder vergunning voorwerpen te plaatsen op, aan of boven de weg in strijd met de publieke functie van de weg.” Maar ook die vlieger gaat niet op, nu daarop een uitzondering wordt gemaakt wanneer gedachten of gevoelens worden geopenbaard: de vrijheid van meningsuiting verzet zich tegen een dergelijke censuur.
Het ís mogelijk dat de provincie als rechthebbende de toestemming weigert een ‘aanduiding’ te plaatsen. Maar ook dan is zij als overheid volledig gebonden aan grondrechten, en mag zij niet bepalen welke vorm van meningsuiting wel of niet is toegelaten. Althans, niet waar het de inhoud betreft, hetgeen in de Friese casus nu juist wel het geval lijkt te zijn. Gekwetste gevoelens waren immers de aanleiding.
EVRM
Maar ingevolge artikel 10 van het Europees Verdrag voor de bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM) worden ook uitingen beschermd die beledigen, choqueren en onrust zaaien. “Such are the demands of pluralism , tolerance and broadmindedness without which there is no democratic society”, halen Brouwer en Schilder een gevleugelde frase uit de jurisprudentie over het artikel aan. Volgens hen blijven de provocaties van de boeren “ver binnen die gestelde grenzen.”
