Pocketwoordenboek voor de juristentaal

Delen:

foto: Depositphotos

Voor sommige studenten is het misschien al vakantie, anderen werken nog aan hun scriptie of laatste tentamens. Ik hoor helaas bij de laatste groep, en daarom buig ik me al een tijd over de dikste boeken met veel terugkerende juridische begrippen. Bij deze bied ik een kijkje in de ingewikkelde woordenbrij die je daar tegenkomt.

Wereldwijd bestaan er zo’n zes- tot zevenduizend gesproken talen. Na bijna twee jaar in de rechtenbachelor krijg ik het gevoel dat daar een nieuwe taal aan toegevoegd kan worden: de juristentaal. Medestudenten kijken niet raar op wanneer woorden als ‘redelijkheid en billijkheid’ en ‘wederrechtelijkheid’ ter sprake komen. Maar aan de eettafel of op een verjaardag krabben mensen misschien toch even achter hun oren na het horen van deze terminologie. Daarom introduceer ik een klein woordenlijstje met de woorden die in het begin van de rechtenbachelor het meest voorbijkomen.

Aard, ernst en duur van de omstandigheid Hoe is de situatie?
Alle omstandigheden van het geval Alles is belangrijk.
Condicio sine qua non Een noodzakelijke voorwaarde.
Dat ligt eraan Het antwoord op al je tentamenvragen.
Exceptio non adimpleti contractus Pas iets hoeven doen als de ander het ook doet. “Ik spring pas als jij springt.”
Gerechtvaardigd vertrouwen Iemand op zijn woord mogen geloven.
Goede trouw / Bona fides Nog steeds iemand op zijn woord mogen geloven.
In casu In dit geval.
In beginsel Dit is de hoofdregel, maar er zijn duizenden uitzonderingen.
Krachtens de in het verkeer geldende opvattingen De gang van zaken die men ‘normaal’ acht. Of: “Hoe heurt het eigenlijk?”
Lex posterior derogat legi priori Een nieuwe wet heeft voorrang boven een oudere wet.
Maatschappelijke betamelijkheid Dezelfde betekenis als ‘krachtens de in het verkeer geldende opvattingen’. Voorbeeld: “Kun je een windje in de lift laten? Is dat maatschappelijk betamelijk?”
Met het oogmerk Met het doel.
Ne bis in idem Je mag niet twee keer voor hetzelfde berecht worden.
Nemo tenetur Je hoeft geen bewijs tegen jezelf te leveren in een strafzaak.
Ongelukkige samenloop van omstandigheden Als het allemaal even niet mee zit. “Pech gehad!”
Pacta sunt servanda Afspraak is afspraak.
Rechtvaardigingsgrond Je hebt het dan wel gedaan, maar je mocht dit doen.
Redelijkheid en billijkheid Verstand en eerlijkheid.
Reformatio in peius Slechter af zijn.
Schulduitsluitingsgrond Je hebt het dan wel gedaan, maar je krijgt de schuld niet.
Treft hem geen verwijt Hij/zij komt niet achter de tralies terecht.
Wederrechtelijkheid Tegen de wet in.

Natuurlijk zijn veel van deze woorden vaktermen die op een bepaalde manier geïnterpreteerd moeten worden. Hier zijn de woorden uit de context gehaald, om toch een klein kijkje te nemen in deze juristentaal. Ik hoop dit lijstje nog ruim te kunnen uitbreiden! Daarbij zijn alle suggesties welkom.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven