Onder de kop ‘Foute rechters nauwelijks aangepakt’ berichtte RTL Nieuws op 3 oktober over disciplinaire maatregelen tegen rechters. Rechters die zich misdragen, komen daar volgens RTL ‘vaak makkelijk mee weg’. De redactie van Rechtspraak.nl sprak hierover met Joost van Dijk, plaatsvervangend voorzitter van de Raad voor de rechtspraak.
De Raad heeft informatie over disciplinaire maatregelen niet eerder openbaar gemaakt. Waarom niet?
“In de praktijk blijkt het gelukkig niet vaak nodig om aan een rechter een disciplinaire maatregel op te leggen. Juist omdat het zelden voorkomt, was het niet nodig dit centraal te registreren. De Raad had de informatie dus niet onmiddellijk voorhanden, en er is ook niet eerder naar gevraagd.”
Uit het overzicht blijkt dat er in tien jaar tijd acht keer een disciplinaire maatregel is opgelegd. Is dat niet weinig?
“Rechters houden elkaar de hand boven het hoofd, is dat wat u bedoelt? Ik kan me voorstellen dat er mensen zijn die dat denken, maar stel je voor dat er veel vaker een disciplinaire maatregel zou zijn opgelegd. Dan zou er iets mis zijn met ons personeelsbeleid, dan nemen we de verkeerde mensen aan.”
Het is wel de conclusie die RTL Nieuws trekt: rechters die zich misdragen, komen daar vaak makkelijk mee weg. Er wordt zelfs gesproken van ‘het topje van de ijsberg’.
“In de uitzending heb ik niks gehoord waarmee die stelling wordt onderbouwd. Alleen omdat er zelden een rechter ontslagen wordt? In dat opzicht kan de rechterlijke macht het nooit goed doen; zijn er weinig ontslagen, dan houden rechters elkaar de hand boven het hoofd, zijn er veel ontslagen, dan is er iets grondig mis bij de rechtspraak. Het lijkt op het nieuws over de wrakingen in de zaak-Wilders; wordt een wraking afgewezen, dan dekken rechters elkaar, en wordt een wraking toegewezen, dan is dat een bewijs van partijdigheid bij de rechtspraak. We zullen die medialogica moeten accepteren, ben ik bang.”
Maar uit de brief van de Raad blijkt dat rechters die zich misdragen, zelf ontslag kunnen nemen. Dat klinkt niet als een stevige aanpak.
“Dat lijkt misschien zo, maar je zult eerst onderzoek moeten doen voordat je disciplinaire maatregelen kunt treffen. Onderzoek duurt vaak lang en wordt juist door rechters als schadelijk voor hun reputatie ervaren. Tegen die achtergrond is het niet vreemd dat een rechter er soms voor kiest een eventuele ontslagprocedure niet af te wachten en zelf ontslag te nemen. Ook in het bedrijfsleven of bij de overheid is het niet ongebruikelijk dat werknemers die in opspraak zijn geraakt, zelf ontslag nemen en het resultaat van een procedure niet afwachten.”
Feit blijft dat een rechter die zelf ontslag neemt, niet gestraft wordt voor wangedrag.
“Over welk gedrag hebben we het? Ik gaf al aan dat eerst grondig onderzoek nodig is. Een onderzoek naar niet-integer of onprofessioneel handelen levert lang niet altijd feiten op die aanleiding geven voor disciplinair ontslag door de Hoge Raad. Als de betrokken rechter dan zelf ontslag neemt, dan komt dat toch juist tegemoet aan de maatschappelijke behoefte dat omstreden rechters niet in functie blijven? Ik begrijp de ophef hierover dan ook niet.”
Wuift u de problemen met disfunctionerende rechters nu niet te makkelijk weg?
“Begrijp me niet verkeerd: ik ben blij dat het weinig voorkomt, maar elk incident is er één te veel en iedereen bij de Rechtspraak trekt zich dat zéér aan. Onze inspanningen zijn erop gericht een professionele en transparante organisatie te bevorderen, en dat geldt ook voor de manier waarop we omgaan met gevallen van onprofessioneel gedrag. Daar is maatschappelijke belangstelling voor, dat vind ik begrijpelijk en terecht. Ik hoop dat we hebben laten zien dat daar serieus en zorgvuldig naar gehandeld wordt, en dat we bereid zijn om daarover verantwoording af te leggen.”
Maakt u zich zorgen over aanhoudende negatieve berichtgeving over die incidenten?
“Wat ik jammer vind, is dat het geen recht doen aan de organisatie zoals die er nu voor staat. Die berichten gaan over een handvol incidenten, die soms járen geleden speelden. Ik zeg dat niet om het te bagatelliseren, maar ik wil het wel in perspectief plaatsen. In welke rechtbank of welk hof ik ook kom, overal tref ik bekwame en toegewijde collega’s die hun best doen om zaken snel en goed af te handelen. Goed, dat is ons werk, daar hoeven we geen applaus voor, maar er wordt soms wel heel makkelijk kritiek geuit op de rechtspraak.”
(bron: Rechtspraak.nl)