Een andere aanpak van scheidingszaken, waarbij één rechter de regie neemt en alle geschillen binnen een gezin behandelt, werkt. Dat blijkt uit experimenten bij de rechtbanken Noord-Nederland en Rotterdam. De betrokkenen zijn tevreden over de efficiënte, doelgerichte aanpak die daardoor mogelijk wordt. Bovendien resulteert de gekozen werkwijze in kortere doorlooptijden, blijkt uit onderzoek door de Vrije Universiteit (VU).
De onderzoekers konden niet ontdekken of met de nieuwe aanpak ook het belangrijkste doel is bereikt, namelijk de-escaleren. Daarvoor is meer onderzoek nodig.
Zo’n twintig procent van de echtscheidingen loopt jaarlijks uit op een zogenoemde vechtscheiding. Dat houdt in dat de partners zich vastbijten in hun eigen belang, niet meer normaal met de ander kunnen overleggen en vaak de ene rechtszaak na de andere tegen elkaar voeren. Vaak zijn kinderen daarvan de dupe. Vooral als zij inzet zijn van de ruzies tussen hun ouders, kunnen ze blijvende schade oplopen. Familierechters willen dat zoveel mogelijk voorkomen door scheidingszaken anders aan te pakken. Daartoe hebben de rechters eind vorig jaar het Visiedocument Rechtspraak (echt)scheiding ouders met kinderen opgesteld.
Regierechter
De rechtbanken Noord-Nederland en Rotterdam hebben de afgelopen jaren op proef gewerkt met één rechter die alle geschillen rond een echtscheiding behandelt, van het begin tot het eind. Het idee is dat zo’n rechter alle problemen in samenhang ziet, waardoor hij beter in staat is de ouders aan te spreken en beslissingen op maat te nemen. Rechters en medewerkers kregen extra scholing op het gebied van conflictdiagnose. Daarmee lopen de beide rechtbanken voorop in een ontwikkeling die inmiddels landelijk overgenomen wordt.
Extra aandacht
In Rotterdam werden zaken waarin een ouderschapsplan ontbrak extra snel behandeld. Noord-Nederland had extra aandacht voor de planning van zittingen: na scanning van het dossier werd geen standaardduur ingeboekt, maar een preciezere inschatting gemaakt van hoeveel tijd er naar verwachting nodig was voor de behandeling. Daarmee konden onnodige vervolgzittingen worden voorkomen. Bovendien zijn in het noorden afspraken gemaakt met hulpverleningsorganisaties en gemeenten, om snelle doorverwijzing naar (gefinancierde) hulp mogelijk te maken.
Succes
Hoewel het logistiek niet eenvoudig is – hiervoor is nodig dat roosters flexibel zijn en rechters niet vaak wisselen van team of van rechtbank – is het in circa 85 procent van de scheidingen gelukt het om alle geschillen door één rechter te laten behandelen. De betrokkenen zijn tevreden over de efficiënte en doelgerichte aanpak. Uit de pilots is bovendien gebleken dat zaken sneller zijn afgedaan.
