De Code zaakstoedeling is in januari 2020 vastgesteld door het Overleg van presidenten van de gerechten en leden van de Raad voor de rechtspraak, en is op 1 april 2021 in werking getreden. Alle rechtbanken en gerechtshoven maar ook de Centrale Raad van Beroep en het College van Beroep voor het bedrijfsleven hanteren voor hun organisatie nu eigen zaakstoedelingsregels die op deze code zijn gebaseerd.
Algemeen geformuleerd
In elk gerecht verdeelt het gerechtsbestuur de werkzaamheden van de rechterlijke ambtenaren die daar werkzaam zijn (artikel 41 Wet rechtspositie rechterlijke ambtenaren). De uitgangspunten van die verdeling zijn neergelegd in artikel 5 van het bestuursreglement van de gerechten, maar dat artikel is algemeen geformuleerd. Een aantal gerechten hanteert daarnaast zaaksverdelingsregelingen, die veelal alleen bepalen welke typen van zaken op welke locaties kunnen worden behandeld.
Aselecte wijze
Door dit alles is de wijze waarop zaken aan individuele rechters worden toebedeeld voor de procesdeelnemers vaak onvoldoende transparant. Dat vindt de Rechtspraak onwenselijk. Daarom is besloten tot het opstellen van een Code Zaakstoedeling die voldoet aan de internationale eisen, waaronder de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Hoofdlijn: zoveel mogelijk zaken worden op aselecte wijze, al dan niet via een geautomatiseerd systeem, aan de rechters toegedeeld. Een dergelijk systeem wordt door de Rechtspraak ontwikkeld.
De hoofdregels voor zaakstoedeling zijn vastgelegd in de bestuursreglementen van de gerechten. Specifieke regels zijn vastgelegd in de zaakstoedelingsregelingen per rechtsgebied, die als bijlagen aan de bestuursreglementen zijn toegevoegd. De gewijzigde bestuursreglementen en zaakstoedelingsregelingen zijn op 1 april 2021 in werking getreden.
Overleg
De Code Zaakstoedeling (deze kent zeven artikelen) is in nauw overleg met de Landelijke Overleggen Vakinhoud van de Rechtspraak tot stand gekomen. Ook is een externe klankbordgroep (met vertegenwoordigers van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, de Hoge Raad, het Openbaar Ministerie, de Nederlandse Orde van Advocaten en de wetenschap) geraadpleegd.
Nevenfuncties
Overigens zijn nog meer – ook wettelijke – regels die de Rechtspraak volgt om te zorgen voor een onafhankelijke, onpartijdige en integere rechtspraak, bijvoorbeeld de Leidraad onpartijdigheid en nevenfuncties met aanbevelingen om de onpartijdigheid van de rechters te bevorderen.
Klik hier voor de Code Zaakstoedeling.
