Strafrecht is veel te belangrijk

Delen:

Een tasje uit de handen rukken van een oudere dame mag niet. Dat behoeft geen uitleg. En als je dat toch doet verdien je straf. Zo hebben we dat in de samenleving afgesproken. Over het algemeen ga je dan tijdelijk de gevangenis in. Wel beschouwd is het plaatsen van mensen in een kooi tamelijk primitief maar met al onze in de loop der eeuwen gegroeide wijsheid hebben we hier nog altijd geen betere oplossing voor bedacht.

Soms is er echter met de dader iets aan de hand. Hij of zij kan gedrags- of geestesstoornissen hebben. En dan is er wel een alternatief voor kale opsluiting; TBS. Als dat nou maar eens deugdelijk zou worden ingevuld dan zou die maatregel ook onder de verdachten- en advocatenpopulatie een mooi draagvlak kunnen ontwikkelen. Nu mankeert er nog al het een en ander aan.

Anton ondervond dat aan den lijve. Zo n 18 jaar geleden werd hij veroordeeld voor een tasjesroof. Anton trok een tasje uit de handen van een dame op straat. Ze schrok en was vermoedelijk boos en verdrietig. Gelukkig had ze geen fysiek letstel. Anton kreeg van de Zutphense rechter TBS. Anton werd vervolgens 17 jaar onder deze paraplu van z’n vrijheid beroofd. Een makkelijke man is het niet maar in de laatste fase van zijn TBS vond men het vooral een probleem dat Anton blowde en niet mee wilde werken aan het systeem, aan de TBS. Vooral ook omdat de duur van de vrijheidsberoving niet meer in verhouding stond tot het gepleegde delict maakte de rechtbank in Zutphen een eind aan de TBS.

Anton was vrij. Dat wil zeggen, hij had geen muren om zich heen. Zelf vond hij dat hij wel wat hulp kon gebruiken om zich weer te wortelen in de samenleving. Gelukkig had Anton een zus die hem steunde. Een zus die bovendien werkzaam is in de zorg-sector. Ze kent de weg en het klappen van de zweep. Maar toen pas bleek Anton echt gevangen te zijn, nee gegijzeld te zijn door ons. Door u en mij, door de samenleving. De samenleving is helemaal niet klaar voor mensen zoals Anton. Voor moeilijke mensen met problemen. Voor mensen die begeleiding behoeven om zich staande te houden. Voor mensen die na jaren door de samenleving te zijn opgesloten, ook al was dit legaal, bleek er helemaal geen plek.

Anton en zijn zus zochten hulp, steun en plek in de reguliere zorg. Bij meerdere instellingen van de GGZ werd op meerdere plaatsen aangeklopt. Men kon, nee, wilde Anton niet helpen. De GGZ in Harderwijk had zelfs het lef hardop uit te spreken dat “het bed” dat geschikt en nodig voor Anton zou zijn domweg te duur was.

Anton voelde zich steeds meer buiten de samenleving geplaatst, juist nadat hij er van de rechter in terug mocht keren. Uiteindelijk ging het mis. De politie ging Anton wegens vermeende gedragsproblemen steeds meer in de gaten houden en Anton voelde zich steeds meer opgejaagd. Uiteindelijk kwam het tot een handgemeen. Anton was boos en gefrustreerd. Hij riep lelijke dingen naar de vertegenwoordigers van het gezag, de politiemensen. Hij werd aangehouden en raakte nog meer gefrustreerd. De spanningen liepen op en inmiddels zit Anton in de gevangenis te Vught in de isoleercel op de afdeling van de landelijke afzondering.

Natuurlijk, een ieder en dus ook Anton kent verantwoordelijkheden. Hij moet niet alles buiten zichzelf leggen. Niet externaliseren zoals men in de TBS altijd zo mooi verwoordt. Maar de overheid dan? Waar neemt die zijn verantwoordelijkheid? De overheid zou misschien toch wel nadrukkelijker de reguliere zorg ook moeten inrichten voor mensen die uit het strafrechterlijk circuit vallen in plaats van passief moeten toekijken hoe deze mensen als parias worden behandeld. Zoals het nu gaat worden desperado s gekweekt. Zoals het nu gaat moeten we niet gek opkijken dat ex-gedetineerden en soms ook ex-tbsers terugvallen in onwenselijk gedrag. Voor alle duidelijkheid; het onzalige plan om in de wet te verankeren dat rechters nimmer meer TBS tegen adviezen in onvoorwaardelijk kunnen beeindigen zal geen soelaas bieden. Er zijn talloze voorbeelden te noemen van ex-gedetineerden en ex-tbsers, jong en oud voor wie nul nazorg is geregeld. En dat geldt ook voor ex-tbser bij wie eerst de dwangverpleging onder voorwaarden werd beeindigd. Als we willen dat een ieder een plek krijgt in onze samenleving op een dusdanige manier dat ook met een ieder is samen te leven zal de reguliere zorg meer ballen moeten tonen en zich ook moeten richten op de minder sterken die nazorg behoeven. Zo lang dat niet gebeurt, wordt het strafrecht ten onrechte ingezet om mensen in het gareel te houden. Het strafrecht is geen zaligmakende oplossing. Het is een noodzakelijk kwaad maar heden ten dage helaas te belangrijk. Dat past niet in een humane samenleving. En het is al helemaal geen oplossing voor de lange termijn. Maar ja, dat laatste is ook niet de zorg van de politiek, toch?

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven