De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) viert bijna haar vierde verjaardag. En er komt gelukkig steeds meer duidelijkheid over wat het begrip “compensatieplicht” betekent voor de rechtspraktijk. Maar soms roepen rechterlijke uitspraken ook vragen op.
Zo viel mijn oog op een uitspraak van de rechtbank Zwolle-Lelystad[1]. De uitspraak gaat over de aanvraag van een vervoersvoorziening die met name bedoeld is voor recreatief gebruik. Wat blijkt? De rechtbank meent dat recreatieve activiteiten onderdeel kunnen zijn van het maatschappelijk leven. Het gevolg hiervan is dat recreatie onder de compensatieplicht van de Wmo valt. Een verrassende uitspraak?
De casus
Er is een driewielfiets aangevraagd voor een meisje van 7 jaar oud. Deze driewielfiets is met name voor recreatief gebruik bedoeld. Veel gemeenten hebben in hun beleid bepaald dat er geen (vervoers)voorziening wordt verstrekt als deze uitsluitend voor recreatie is bedoeld. Zo ook deze gemeente. De rechtbank maakt echter korte metten met deze bepaling: “Het enkele feit dat de driewielfiets voor recreatief gebruik is bedoeld, maakt niet dat vergoeding in het kader van de Wmo niet mogelijk is.” Het college had moeten onderzoeken of de activiteiten waarvoor de driewielfiets is aangevraagd, van dien aard zijn dat zij als onderdeel van het maatschappelijk leven kunnen worden aangemerkt. In dat verband dient het college ook rekening te houden met de bij de leeftijd (ze is 7 jaar oud) passende behoeften.
Een mooie overweging, maar wat kan de gemeente hiermee? Het lijkt een bijna onmogelijke opdracht voor de gemeente om dit te onderzoeken. Wanneer kan immers gezegd worden dat een bepaalde activiteit zo essentieel is voor het maatschappelijk leven dat er bij het wegvallen van dat element geen maatschappelijk leven meer overblijft? Het lijkt onmogelijk om hier algemene criteria voor te formuleren.
Wat wel duidelijk wordt in deze uitspraak is dat de gemeente zorgvuldig onderzoek moet verrichten. Zo moet er antwoord komen op de vraag hoe het maatschappelijk leven van de aanvraagster er uitziet en wat haar concrete (vervoers)behoefte inhoudt. De gemeente zal inzicht moeten verkrijgen in zowel de verplaatsingsbehoefte als in de recreatiebehoefte. Daarbij komt dat een kind van 7 jaar heel andere (vervoers)behoeften heeft dan iemand van middelbare leeftijd. Als het college een gedegen onderzoek heeft gedaan ontstaat een goed beeld van het maatschappelijk leven. Pas dan kan de gemeente een afweging maken en beoordelen of de gevraagde voorziening dient te worden toegekend of afgewezen.
Kader
Een verrassende uitspraak? Ik denk van niet. Uit de parlementaire geschiedenis[2] van de Wmo blijkt al dat recreatie binnen de omschrijving van sociaal contact kan vallen. Bovendien is al eerder een uitspraak gedaan over sportvoorzieningen, ook duidelijk bedoeld voor recreatie. De rechtbank Amsterdam[3] is van oordeel dat deelname aan sportieve activiteiten een belangrijke plaats inneemt in het maatschappelijk leven. De uitleg van een bepaling uit de Wmo-verordening dat de verstrekking van een sportvoorziening uitsluitend kan plaatsvinden in de vorm van een sportrolstoel strookt volgens de rechtbank niet met de compensatieplicht.
Niet alleen onder de Wmo, maar ook onder de WVG[4] heeft de CRvB[5] al geoordeeld dat het bezoeken van een volkstuin een belangrijk onderdeel van het leven van alledag vormt. Volgens de CRvB is sprake van een situatie waarin van belanghebbende redelijkerwijs niet verlangd kan worden om het regelmatig bezoeken van zijn volkstuin op te geven, zodat de keuze voor een vervoersvoorziening daarop mede afgestemd dient te worden.
Slot
De uitspraak over het 7-jarige meisje en de driewielfiets bevestigt dat recreatie onderdeel kan zijn van het maatschappelijk leven. De compensatieplicht is dan van toepassing. Het is echter de vraag of elke vorm van recreatie onder de Wmo valt. Op deze vraag kan alleen de CRvB antwoord geven.
