Verjaring

Delen:

Tijdens de begrotingsbehandeling Justitie, eind november stelde het Tweede Kamer-lid van der Steur ( VVD) voor om de verjaringstermijn voor zwaardere misdrijven te schrappen. Hij was daartoe gebracht door de RARA-activist die – meer dan twintig jaar na dato – publiekelijk zijn aandeel in een aanslag had opgebiecht en daar nog trots op was ook. Dat zat het VVD-kamerlid niet lekker. Zo iemand zou alsnog moeten kunnen worden vervolgd, maar omdat dat misdrijf inmiddels verjaard was kon dat niet meer.

Traditioneel zijn er twee argumenten aan te dragen voor verjaring van de vervolgingsbevoegdheid ( want daarom ging het van der Steur). Ten eerste het argument dat de strafbehoefte voor de maatschappij na verloop van tijd vervaagt, ook al omdat de dader van destijds “een ander ” is geworden, ten tweede het argument dat opsporing van oude feiten moeilijker wordt ( sporen raken weg, getuigen vergeten).

Nu is waar dat het tweede argument heden ten dage aan kracht verliest: DNA-sporen ( dus op de plek des misdrijf aangetroffen sporen) kunnen – ook na verloop van veel tijd – nog tot een geslaagde “match” leiden met dadersporen die later ( soms veel later) beschikbaar zijn gekomen en dan in de databank worden opgenomen. Op het ogenblik wordt – sinds een paar jaar – het DNA-profiel van veroordeelden voor een misdrijf waarop vier jaar gevangenisstraf of meer( dus een maximum van vier jaar gevangenisstraf of een hoger maximum) staat in een databank opgeslagen.

En dat leidt nu en dan al tot de opsporing van cold cases ( zoals bijvoorbeeld in de Puttense moordzaak).

Maar die stroom rijst al meer en meer ! Hoe meer DNA van veroordeelden in de databank wordt opgeslagen, des te meer kans op een geslaagde match. En dan is er ook nog de, politieke, tendens om het DNA-profiel van steeds meer mensen in de databank op te nemen, tot de hele bevolking aan toe.

Daar komt dan ook nog eens bij dat binnen de EU nationale databanken steeds meer aan elkaar gekoppeld worden wat uiteraard ook weer tot nieuwe matches over en weer leidt.

Er bestaat nu in Nederland een databank met ruim 50.000 sporen . Wanneer daar dan ook nog eens banken uit andere EU-landen op worden aangesloten zal al spoedig een virtuele miljoenenbank bestaan waaruit de matches voortdurend tevoorschijn piepen.

Tot nu toe staat de verjaringstermijn aan de opsporing na een aantal jaren in de weg. Met een zucht van verlichting schuiven de rechercheurs ieder jaar na verloop van die termijn een aantal zaken van de plank. Maar dat gaat dus nu veranderen als het aan de VVD ligt.

Aan het eerste argument voor de verjaringsgedachte is in de discussie in de Tweede Kamer geen aandacht besteed. En dat is jammer. Het blijft – even goed als op het moment dat de verjaring werd “uitgevonden” – de vraag of de maatschappelijke strafbehoefte bijvoorbeeld dertig jaar na een misdrijf nog even groot is als ten tijde van het begaan van dat misdrijf of enkele jaren later. Het slachtoffer of zijn nabestaanden zijn inmiddels in een heel andere levensfase gekomen. En datzelfde zal al snel voor de dader gelden. Doet de maatschappij er goed aan hen alsnog – door middel van het strafproces – met die traumatische ervaringen van toen te confronteren? Wie wordt daarmee gediend?

En dan is er ook het praktische probleem:

Zullen de Nederlandse opsporingsinstanties die steeds uitdijende DNA-match-vruchten kunnen bemensen? Of liever: het is eerder een zekerheid dat men dat niet aan zal kunnen. Nu al bestaat de indruk dat noch het NFI ( de beheerder van de databank) noch de opsporingsinstanties alle uit het verleden opkomende zaken kunnen mannen.

En dan hebben we ook nog eens een Minister van Veiligheid en Justitie die zo zijn eigen wiskunde-model hanteert: tijdens een overleg met de Tweede Kamer over de politie bleef hij hardnekkig volhouden dat 3.000 agenten erbij ( dat is wat het kabinet heeft beloofd) minus 3.000 agenten eraf ( het aantal dat het vorige kabinet had aangekondigd weg te bezuinigen) toch een versterking van het apparaat met 3.000 mensen betekent: 3-3=3.

Het is niet te gewaagd te veronderstellen dat er zich nog een dark number aan te vervolgen zaken onder de DNA-oppervlakte bevindt.

Weest U zich eens bewust van het effect van het naar boven komende van die zaken, ongeremd door de verjaringstermijn en te bestrijden door – n’en déplaise de Minister van veiligheid en Justitie – een waarschijnlijk steeds verder krimpend aantal opsporingsambtenaren. Die opsporingsambtenaren zullen zich niet kunnen veroorloven die oude, gematchte zaken maar te laten liggen. Dat vindt Van der Steur niet goed. Dus in toenemende mate zullen oude tot zeer oude zaken worden opgespoord en vervolgd. En dus een aantal nieuwe zaken niet!

En waar ook de zittende magistratuur in moet krimpen ( maar geen gedwongen ontslagen mogelijk zijn omdat rechters nu eenmaal “levenslang”( dwz tot hun 70e maar die verjaringsgrens zal ook wel spoedig worden afgeschaft)) worden benoemd zal dat wel tot gevolg hebben dat er geen of nauwelijks nieuwe, jonge, rechters worden aangenomen. In hoofdstuk VII van de Justitiebegroting wordt dat door de Raad voor de Rechtspraak al in bedekte termen aangekondigd ( zie blz.148: bij onveranderde middelen zal het personeelsbestand met ingang van 2012 moeten worden afgebouwd”)

Dat betekent dat elke vernieuwing uit blijft. Relatief zal de RM steeds meer bemand worden door oudere D66 rechters waar Van der Steur’s coalitiepartner Wilders zo van gruwt.

Daar waar die twee bewegingen ( die van de toevloed van oude zaken en die van de dominantie van oude rechters) samenkomen zien wij het toekomstbeeld van de strafrechtspleging in het tweede kwart van de 21e eeuw opdoemen:oude, kale, of grijze rechters die in uitgewoonde zalen met versleten apparatuur zaken berechten die de maatschappij decennia geleden hebben verontrust; oude,kale of grijze getuigen, tevergeefs tot op de bodem van hun herinnering puttend en oude, kale of grijze verdachten die tevergeefs schuld of schaamte uit het diepste van hun ziel proberen op te diepen.

En buiten tiert dan welig de nieuwe misdaad, ongestoord en onvervolgd.

Met dank aan de VVD!

Maar laat ik niet vergeten te besluiten met U een prettige “verjaring” toe te wensen.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Ook interessant:

Scroll naar boven