Wie slachtoffer is van een gewelds- of zedenmisdrijf, of nabestaande van een slachtoffer, kan aanspraak maken op een bijdrage uit het Schadefonds Geweldsmisdrijven. Het fonds keert gemiddeld een paar duizend euro uit. Dat blijkt vaak lang niet altijd genoeg om alle kosten te dekken. De rest van het geld moeten mensen tijdens een rechtszaak verhalen op de dader. Strafrechters wijzen deze vorderingen lang niet altijd toe. Uit eerder onderzoek blijkt dat bijna de helft van de schadeclaims niet tijdens de strafzaak wordt behandeld omdat ze te complex zijn.
In plaats daarvan moeten slachtoffers en nabestaanden zelf een civiele procedure aanspannen tegen de dader. “Ze hebben daar vaak geen geld en geen energie voor”, zegt Leonie Foncke van Slachtofferhulp tegen de NOS. Bovendien heeft zo’n claim geen zin als een dader toch niet kan betalen, laat de organisatie weten.
Slachtofferhulp Nederland vindt dat het systeem dringend op de schop moet. In de eerste plaats zouden strafrechters sneller schadevergoedingen moeten toewijzen. “Het is nu soms al vechten om een rouwboeket vergoed te krijgen”, aldus Foncke.
Beter stelsel
Het pleidooi krijgt bijval van advocaat Arlette Schijns. Zij staat tal van slachtoffers bij en hoopt dit jaar te promoveren op onderzoek naar een beter stelsel voor het vergoeden van misdaadschade. Om te voorkomen dat alles voor rekening van de overheid komt, wijst zij ook op de mogelijke rol van verzekeraars.
Die zouden slachtoffers en nabestaanden kunnen helpen door schade als gevolg van ernstige misdrijven standaard te dekken. “Het gaat naar schatting om een paar honderd mensen per jaar die door ernstige geweldsmisdrijven worden getroffen, daar wordt de premie niet heel veel hoger van.”
Knelpunten
De Raad voor de rechtspraak erkent dat er knelpunten zijn, waaronder schadeclaims die helemaal of deels worden afgekeurd voor de strafzaak omdat ze te ingewikkeld zijn: “Behandeling vereist vaak meer tijd dan er op een zitting beschikbaar is”, zegt een woordvoerder. Op dit moment laat de rechtspraak onderzoeken of er gewerkt kan worden met standaardbedragen. Het Verbond van Verzekeraars heeft nog niet gereageerd, meldt de NOS in haar berichtgeving.
Wat Slachtofferhulp betreft gaan de bijdragen van het Schadefonds Geweldsmisdrijven ook flink omhoog. In dat geval zou de overheid dus hogere voorschotten uitkeren aan slachtoffers en nabestaanden, om te voorkomen dat zij in financiële problemen raken.
Overigens doet maar een klein deel van het aantal slachtoffers en nabestaanden een aanvraag om schadevergoeding bij het Schadefonds. De advocatuur en het OM zouden hierin een belangrijkere rol kunnen spelen.
