Van 1 november 2009 tot 1 mei 2010 heeft bij de Rechtbank ’s-Gravenhage de pilot crossborder mediation in internationale kinderontvoeringszaken plaatsgevonden. Deze pilot heeft plaatsgevonden gelet op de positieve ervaringen die in andere landen zijn opgedaan met mediation in deze zaken en met het oog op het voornemen van de Minister van Justitie om de teruggeleidingsprocedure te verkorten.
Het Verwey-Jonker Instituut heeft de pilot geëvalueerd en heeft inmiddels een conceptrapport opgesteld. Dit rapport is nog niet openbaar. Het zal binnenkort worden gepubliceerd. Wel kan reeds vermeld worden dat de conclusie in het rapport luidt dat de pilot succesvol is verlopen. Gezien de positieve uitkomst van de pilot hebben het Ministerie van Justitie, het Centrum Internationale Kinderontvoering, de mediators en de rechtbank ‘s-Gravenhage besloten in ieder geval tot 1 januari 2011 door te gaan met het aanbieden van crossborder mediation. Het ministerie zal de mediation niet meer volledig, zoals gedurende de pilot, maar nog slechts gedeeltelijk financieren. Aan het einde van het jaar zal er opnieuw geëvalueerd worden.
Kort samengevat ziet de teruggeleidingsprocedure, evenals gedurende de pilot, er als volgt uit. In de eerste zes weken nadat bij de Centrale Autoriteit een verzoek om tussenkomst is ingediend, vindt een intake plaats door de Centrale Autoriteit, alsmede zo mogelijk een mediation. Komen de ouders niet tot een schikking, dan wordt een verzoekschrift tot teruggeleiding ingediend bij de rechtbank. De procedure bij de rechtbank duurt eveneens maximaal zes weken. Binnen twee weken na indiening van het verzoekschrift vindt allereerst een regiezitting plaats. Op deze regiezitting beziet de rechter, indien in het voortraject geen mediation heeft plaatsgevonden, de mogelijkheden van mediation. Voor een mediation wordt twee weken de tijd gegeven. De mediation wordt gedaan door twee gespecialiseerde mediators, bij voorkeur een jurist en een gedragswetenschapper. Als de ouders na deze twee weken niet tot overeenstemming zijn gekomen, vindt een tweede terechtzitting plaats bij de meervoudige kamer, waarna de rechtbank binnen twee weken een beslissing neemt op het verzoekschrift. De termijn om in hoger beroep te gaan bij het gerechtshof is twee weken. Twee weken na indiening van het beroepschrift vindt een terechtzitting plaats, gevolgd door een uitspraak twee weken daarna. Aldus wordt gekomen tot een “pressure cooker” met een doorlooptijd van in beginsel (maximaal) 18 weken (3×6).
De organisatie rondom de mediations wordt gedaan door het Centrum Internationale Kinderontvoering, die daartoe door genoemd ministerie wordt gesubsidieerd. Dit centrum heeft ook de opleiding van de eerste groep mediators verzorgd.
