Nu in het theater: het toneelstuk RACE, een ‘razendsnelle advocatenshow over racisme en leugens’. Advocaat Irma van den Berg woonde voor Mr. een voorstelling bij.
Het bekijken van het toneelstuk RACE, gespeeld door het Nationale Toneel, was voor mij niet een puur onbezorgde ervaring. Het onderwerp, racisme, is gevoelig en zeker op dit moment alomtegenwoordig. Niet alleen in het nieuws, met alle commotie over Zwarte Piet en de Amerikaanse verkiezingen, maar ook in de advocatuur. Dat is nog steeds een blank bastion, zo is te lezen in een artikel over ‘biculturele diversiteit’ in het novembernummer van Mr., hoewel er wel wat ontwikkelingen zijn. Interessant is ook de column van 12 september 2016 op advocatie.nl van Georg van Daal over de problemen van net-afgestudeerden met een allochtone achtergrond die via de weg van het stagiaire-ondernemerschap toegang proberen te krijgen tot de advocatuur.
RACE is een ‘razendsnelle advocatenshow over racisme en leugens’, zoals het stuk door het Nationale Toneel wordt aangeprezen, van de Amerikaanse toneelschrijver David Mamet. Het speelt zich af op een kantoor waar twee partners, een witte en een zwarte, al geruime tijd samenwerken. Zij worden ondersteund door een zwarte advocaat-stagiaire. Het kantoor neemt de zaak op zich van een witte, rijke man, die wordt verdacht van verkrachting van een jonge zwarte vrouw. In eerste instantie denken de advocaten een doorslaggevend argument te hebben gevonden waarmee zij hun cliënt kunnen vrijpleiten. Maar daarna valt de zaak in duigen: niet alleen komt plotseling nieuw bewijs op tafel, ook blijkt de cliënt lijken in de kast te hebben. Vanaf dat moment wordt de sfeer op het toneel steeds grimmiger en blijkt er onder de oppervlakte van alles aan de hand.
Op vele manieren komt de kwestie zwart-wit aan de orde. Speelde deze een rol in het (vermeende) misdrijf? Is de verdachte een racist? Is de advocaat-stagiaire bij haar sollicitatie anders behandeld dan bij een witte sollicitante het geval zou zijn geweest? Zijn de partners van het kantoor wel echt gelijkwaardig? In flitsende dialogen komen deze zaken voorbij – en meer, want en passant komt ook seksisme nog aan de orde.
Overdaad
Het is, al met al, een redelijke overdaad aan ‘issues’. Het plot wordt naar het einde toe af en toe enigszins onwaarschijnlijk, zeker vanuit advocatenperspectief. Maar het stuk brengt sterk over hoe ingewikkeld het onderwerp is. De vier acteurs zijn erg goed. Vooral Romana Vrede maakte indruk met een rol met twee heel verschillende gezichten. Leuk zijn de muzikale intermezzo’s en de visuele effecten die in het stuk zijn verwerkt. Mijn eindoordeel is positief en ik kan iedereen − zeker ook advocaten – aanraden het te gaan zien.
Irma van den Berg is advocaat bij Six Advocaten in Amsterdam en bestuurslid van Lawyers for Lawyers.
RACE, opgevoerd door het Nationale Toneel, is nog tot 14 januari 2017 te zien in verschillende theaters. Meer informatie: www.nationaletoneel.nl
