Vandaag had ik een gesprek over HBO-juristen. Ach, zei mijn gesprekspartner ‘die zijn voor het eenvoudige uitzoekwerk’. Er ontspon zich een interessant gesprek. We probeerden iets te bedenken over wat dat eigenlijk zou zijn: eenvoudig uitzoekwerk. Wat we ook bedachten, we kwamen steeds uit op werk dat iedereen zou kunnen. Je leert mensen een paar vaktermen, en met het alfabet en datums kom je dan al een eind. Dus, daar hadden we geen HBO-er voor nodig en ook geen HBO-jurist.
Gek trouwens, praat je over een HTS-bouwkundig ingenieur, of een HBO-Voedseltechnoloog, of een HBO-fysiotherapeut ook als over iemand die eenvoudige flats ontwerpt, eenvoudige diepvriesprocedé ontwikkelt of eenvoudig herniapatiënten weer leert bewegen?
Wat is eigenlijk de tegenpool van de HBO-jurist? Is dat de WO-jurist. En is dat dan hetzelfde als de academisch jurist? We kwamen op de zeven manieren om in Engeland soliciter of barristers te worden, toch wel een soort advocaat. Je begint gewoon als administratieve kracht of klerk, doet je examentjes en dan ben je er. Vergelijkbaar met een Nederlandse .., uhhh … advocaat?
De dochter van Engelse vrienden werkt bij een global law firm en doet haar tweejarige soliciter opleiding parttime. Haar bachelor was in geschiedenis. Ja, zeggen ze in Engeland, een law degree als basis is vaak lastig. We kunnen beter een kapitein grote vaart in twee jaar iets over zeerecht leren, dan een rechtenstudent iets over de zee…
Ja, zei mijn gespreksgenoot toen, kijk maar eens naar de BIG wetgeving. Tegenwoordig kom je bij de tandarts en de assistente mag bijna alles doen als ze maar een opleiding gevolgd heeft en BIG geregistreerd is. Dat weet iedereen die wel eens bloed moet laten prikken ook. Als je de keus hebt dat te laten doen door de huisarts, die het heel af en toe doet, of door zijn assistente, die dat meerdere malen per dag doet, kiezen we snel voor de laatste. Dat geldt ook voor de bevalling: de huisarts of de vroedvrouw (ook zo’n HBO-er voor het eenvoudige werk): doe mij maar de vroedvrouw. Die heet nu verloskundige.
Want daar heeft het HBO het alleenrecht op, toch? Het HBO is voor de kundes, zeggen we dan. Dus de bouwkundige, bedrijfskundige, opleidingskundige. Die zien we niet op de Universiteit. Daar ben je bedrijfswetenschapper, taalwetenschapper en we zien faculteiten als tandheelkunde en geneeskunde, wiskunde. Oeps, foutje. Het systeem klopt niet. We komen er in onze discussie niet meer uit en ik besluit de HBO-jurist rechtskundige te noemen en de WO-jurist de rechtswetenschapper.
De dag daarna leefde ik nog steeds in de overtuiging een bijzondere ontdekking gedaan te hebben. Weg van het uitzoekwerk, per slot moet iedereen altijd wel eens iets uitzoeken, op naar de rechtskunde. Wat een teleurstelling. Bij Google kreeg ik 202.000 hits op rechtskundige. Er blijkt een enorme hoeveelheid rechtskundige bureaus te zijn waar dus allemaal rechtskundige werken. Die doen letselschade, arbeidsrecht, handelsrecht, noem maar op. Weinig uitzoekwerk, zo te zien.
De surfdrift slaat toe. Dan wil ik natuurlijk weten hoe het zit met de rechtswetenschapper. Het resultaat is verbluffend. Ik had verwacht eindeloze hits van advocatenkantoren en notariskantoren te krijgen. Niks ervan: 0 hits. In wanhoop dan maar naar Wikipedia waar de volgende passage wordt aangetroffen: De rechtswetenschapper heeft tot taak positief rechterlijk materiaal te analyseren en te beschrijven en tot rechtsnormen om te vormen om ze vervolgens te ordenen tot een hiërarchische structuur van rechtsnormen. De rechtswetenschapper richt zich primair op rechtsnormen of juridisch relevante menselijke gedragingen.
Dus dat doet de WO-jurist. Klinkt wel als flink wat uitzoekwerk, maar het klinkt niet eenvoudig.
Het zit hem dus kennelijk niet in het begrip uitzoekwerk, maar in het begrip eenvoudig of complex. Er zijn dus eenvoudige en moeilijke flats, eenvoudige of moeilijke diepvriesprocedés en eenvoudig of moeilijke herniapatiënten? Ik ben er nog niet uit.
