Officieren van justitie kunnen bij een commissie een verzoek indienen voor een beperking van hun herkenbaarheid of volledige anonimiteit in strafzaken waarin veiligheidsrisico’s bestaan. Het moet gaan om een voorstelbare of concrete dreiging.
De commissie werd in het najaar van 2019 in het leven geroepen, kort na de moord op advocaat Derk Wiersum, die kroongetuige Nabil B. in het Marengo-proces bijstond. De broer van Nabil B. was eerder al vermoord, vertrouwenspersoon Peter R. de Vries zou later volgen.
Duidelijke behoefte
Sinds de oprichting van de commissie is in 81 zaken van de mogelijkheid tot (gedeeltelijke) anonimisering gebruikgemaakt. ‘Dat cijfer geeft heel duidelijk de behoefte aan vanuit de officieren om minder herkenbaar hun werk te kunnen doen”, aldus de Amsterdamse persofficier van justitie Katelijne den Hartog in de uitzending van EenVandaag. “Dat zijn hoge aantallen. Het geeft helaas aan dat officieren dat ook echt nodig vinden, gezien alle nare situaties: de moorden die zijn gepleegd, dreigingen die hebben plaatsgevonden.”
Naam in kluis
In 54 zaken werken officieren van justitie onder een nummer. Hun naam staat in geen enkel stuk in het dossier Er komt een nummer in het dossier dat correspondeert met de naam van de betreffende officier. De namen van deze aanklagers liggen in een kluis bij de rechter-commissaris en het OM.
In 21 zaken vroegen officieren van justitie om niet herkenbaar in beeld gebracht te worden tijdens een openbare rechtszitting. In zo’n geval verzoekt het Openbaar Ministerie de rechtbank om de officier niet te filmen en ook geen geluidsopnames te maken. In zes zaken verzochten officieren van justitie om zowel onder nummer te werken als niet herkenbaar in beeld te komen.
Uit navraag bij de Raad voor de Rechtspraak bleek dat er in drie zaken uiteindelijk helemaal niet mocht worden gefilmd tijdens de zitting.
Ernstige situatie
Demissionair minister Rechtspraak van Rechtsbescherming Franc Weerwind spreekt in uitzending over een ernstige situatie. Rechtspraak is een fundament onder onze democratische rechtsstaat, en officieren van justitie en rechters moeten in alle vrijheid hun werk kunnen doen en zich veilig voelen, benadrukt de bewindsman. “Natuurlijk zorgen wij er met Bewaken en Beveiligen voor dat we achter deze magistratuur blijven staan, zowel de zittende als de openbare magistratuur, de officieren en de rechters. Dat we zorgen dat ze hun werk kunnen blijven doen. Tegelijkertijd moeten we de dreiging van deze zware criminelen de kop indrukken.”
