Hij is stout geweest, dat geeft Michael Cohen zelf toe. Cohen is de voormalige raadsman van Donald Trump, die een pornoactrice en een playboy-model hush-money heeft betaald om affaires met Trump te verzwijgen. Nu Cohen hier zelf mee uit de school klapt lijkt dit Arif een geschikt moment om het te hebben over contractsvrijheid, beroepsethiek en de geheimhoudingsplicht.
Veel woorden wil ik niet vuil maken aan Trump’s gerotzooi. Maar bij buitenlandse ontwikkelingen als deze vraag ik mij telkens weer af: zou dit in Nederland kunnen? Hebben wij hier regels voor? Hoe is het in Nederland eigenlijk gesteld met de beroepsethiek van advocaten? So many questions, so little time. Een paar brainfarts:
Contractsvrijheid
Als er staat dat een president iemand de mond snoert met geld beginnen de ethische voelsprieten te tintelen. Maar veel spannender dan een geheimhoudingsovereenkomst is het eigenlijk niet. Twee partijen komen overeen dat bepaalde informatie niet gedeeld mag worden met derden. Er is een aanbod, aanvaarding en wilsovereenstemming. Hoppa, partijen zijn gebonden aan de overeenkomst. In Nederland was er bijvoorbeeld ook een geheimhoudingsovereenkomst getekend na uitspraak van de arbitragecommissie tussen KPMG Meijburg en Karim Aachboun. In Nederland staat het beginsel van contractsvrijheid nog altijd hoog in het vaandel. Dus hush-moneyzou geen probleem moeten zijn, toch?
Beroepsethiek
Maar dat is tussen Trump en de twee dames. Een andere vraag is of de advocaat hier bij moet/mag helpen. Cohen had hier wel wat speelruimte om zich op ethisch gebied wat meer te kunnen indekken. Hij had het bijvoorbeeld kunnen laten bij het uitleggen van het juridisch kader (artikel 3:33 jo 6:217 BW en klaar ermee) en de uitvoering ervan overlaten aan een ander onethisch persoon, zoals Trump zelf. Oké, misschien niet de beste man hemzelf. Iets met niet gezien willen worden met vermeende affaires.
Aan de andere kant van het ethisch spectrum ligt de taak van de advocaat om de belang van zijn cliënt naar beste weten te bewaken. Trump probeerde een verkiezingscampagne te voeren toen de twee dames kwamen aankloppen. Als advocaat had ik dan ook het liefst – in het belang van mijn cliënt- geadviseerd om geld te smijten naar het probleem.
Maar geen paniek: voor dit soort kwesties hebben wij het tuchtrecht (de Advocatenwet). Daarnaast zijn advocaten in Nederland gebonden aan gedragsregels die gehandhaafd worden door de Nederlandse Orde van Advocaten. In Nederland zit het dus wel snor met de regels en de handhaving ervan. Als je als advocaat niet zeker bent wat nou wijsheid is, kun je altijd contact opnemen met de deken (van de orde van advocaten).
Geheimhoudingsplicht
En hoe zit dat dan met de geheimhoudingsplicht? Kan je als ex-advocaat wel opeens openlijk spreken over wat jouw cliënt je in vertrouwelijkheid heeft verteld? Gedragsregel 6, punt 4 van Gedragsregels 1992 zegt van niet. Hierop zijn er alleen uitzonderingen in de wet of in gevallen die voortvloeien uit toestemming van de cliënt. Zelfs na de dood van je cliënt ben je gebonden aan geheimhouding.[1]Gedragsregel 37 zou hier aan de zijde staan van Michael Cohen; in het kader van een tuchtrechtelijk onderzoek kan de advocaat zich niet beroepen op zijn geheimhoudingsplicht.
De straf
Cohen heeft een gevangenisstraf opgelegd gekregen van drie jaar. Maar dat is dan voor misdrijven zoals het overschrijden van financiële campagneregels, belastingontduiking en voor het liegen tegen het Congres (meineed). Op ethisch vlak wordt er vóór de uitspraak slechts een vingertje gezwaaid met de woorden: “as a lawyer, Mr. Cohen should have known better.”
[1]Hof van Discipline, 14 juli 2000, no. 2936
