De geheime dienst AIVD heeft van 1 maart 2014 tot en met 28 februari 2015 in dertien gevallen onterecht advocaten afgeluisterd, toen die gesprekken met hun cliënten voerden. Dit blijkt uit een onderzoek van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (CTIVD).
In de meeste gevallen was er volgens deze onafhankelijke commissie geen sprake van direct gevaar van de nationale veiligheid. Dat is wel een vereiste om dit soort gesprekken te mogen aftappen.
De toezichthouder heeft de afgelopen vier jaar doorlopend onderzoek gedaan naar de afluisterpraktijken van de geheime dienst. “In de meerderheid van de operaties zet de AIVD de afluisterbevoegdheid op een rechtmatige en zorgvuldige wijze in”, concludeert de CTIVD. “De AIVD is zich in de praktijk bewust van het inbreukmakende karakter van de inzet van de afluisterbevoegdheid.”
Het Gerechtshof Den Haag heeft in zijn arrest van 27 oktober geoordeeld dat de veiligheidsdiensten advocaten niet mogen afluisteren zonder onafhankelijke toets. Van de advocaten André Seebregts (Seebregts & Saey Strafrechtadvocaten) en Michiel Pestman (Prakken d’Oliveira Human Rights Lawyers) is bekend dat ze illegaal zijn afgeluisterd.
Tijdens de Gerbrandy Lezing op 12 november 2015 zei Seebregts dat een gespecialiseerde rechter zou moeten oordelen of de veiligheidsdiensten de gegevens mogen gebruiken. “De politie heeft alle telefoonnummers van advocaten en kan die aan de AIVD geven,” aldus Seebregts. “Als zo’n nummer wordt getapt, kan de politie alleen opnemen, en niet meeluisteren. Een gespecialiseerde rechter kijkt vervolgens of het gesprek buiten het verschoningsrecht van de advocaat valt en/of er sprake is van gevaar voor de staatsveiligheid. In die gevallen kan het OM de informatie gebruiken, in andere gevallen niet.” Seebregts zegt dat zijn voorstel zowel de veiligheid als de rechtswaarborgen beschermt.
Het is nog niet duidelijk met welke wetgeving minister Plasterk gaat komen.
