Het venijn zat afgelopen vrijdag bij de vergadering van het College van Afgevaardigden in de staart. Terwijl vele aanwezigen al wat wegdommelden, stelde de Haarlemse advocaat Peter Ingwersen het advies aan de orde dat door de Raad van Advies van de Nederlandse Orde van Advocaten is uitgebracht over het toezicht op de advocatuur. In ongemeen felle bewoordingen nam Ingwersen afstand hiervan. Een advies dat ik, ik beken, nog niet had gelezen, vooral omdat de Raad van Advies slechts zeer zelden iets belangwekkends vindt. Maar toen ook de Amsterdamse deken Germ Kemper zich in gelijksoortige bewoordingen uitliet, ik citeer: “Het is net zoiets als wanneer de Raad van Advies van het abbattoir zich ontpopt als leden van de Partij voor de Dieren”, dacht ik er goed aan te doen het gewraakte stuk toch maar eens te lezen.
Het eerste dat opvalt, is dat het advies al dateert van 20 september 2011. De Eerste Grote Vraag is dus waarom de Algemene Raad zo lang heeft gewacht met het doorsturen naar het College. Het antwoord is niet zo ingewikkeld. De Algemene Raad moet vreselijk met de inhoud ervan in zijn maag hebben gezeten. Want de Raad van Advies toont zich in zijn advies voorstander van wat wordt genoemd ‘de pragmatische aanpak’.
Geconstateerd kan worden dat deze aanpak lijnrecht ingaat tegen de opstelling die tot nu toe door de Orde is ingenomen. De Orde wijst een door de minister benoemd college van toezicht af en wil niet dat niet-advocaten inzicht in vertrouwelijke dossiers krijgen. De onafhankelijkheid van de advocatuur en het beroepsgeheim zou daardoor namelijk op de tocht komen te staan.
De Raad van Advies vindt dat de zaak niet zo zwaar moet worden opgenomen en wijst er op dat ook binnen het voorstel van het ministerie er mogelijkheden zijn voor de Algemene raad om “in hoge mate eigenstandig tot inrichting van het feitelijk toezicht” te komen. Ook een hele fijne zin is: “Als de Algemene Raad deze benadering zou volgen, is daarmee wellicht ook makkelijker in te zien dat van werkelijke overheidsbemoeienis slechts in potentie sprake is.” Kortom, zo zegt de Raad van Advies, de soep wordt vast niet zo heet gegeten etc etc.
Nare verrassing
Wat een nare verrassing moet dat advies zijn geweest voor de Algemene Raad! In de aanbiedingsbrief die de AR samen met het advies stuurde naar het College komt de AR er ook niet helemaal uit in de uitleg waarom het advies niet eerder is verzonden. Hoewel wordt gezegd dat de AR zich in de discussie met het ministerie rekenschap heeft gegeven van de door de Raad van Advies bepleite ‘pragmatische aanpak’, is het waarschijnlijk dat het advies zelf de afgelopen maanden angstvallig uit de buurt van het ministerie is gehouden. Want hoe vervelend zou het zijn geweest om door staatssecretaris Teeven om de oren te worden geslagen met een advies van je eigen adviesorgaan waarin wordt gesteld dat het allemaal wel meevalt met de gevaren van het model-Teeven: “Advocatenorde, jullie moeten niet zo zeuren. Jullie eigen adviesorgaan vindt het ook best meevallen.”
Geen wonder dat in de wandelgangen van de vergadering afgelopen vrijdag er nogal wat afgevaardigden waren die zich hardop afvroegen wat voor zin het heeft om je te laten adviseren door een club die er blijk van geeft twee van de vijf kernwaarden van de advocatuur (onafhankelijkheid en vertrouwelijkheid) als niet bijster relevant te beschouwen. Wie heeft er vijanden nodig met zulke vrienden?
Tweede Grote Vraag is wat de advocaat-leden van de Raad van Advies heeft bezield hier hun handtekening onder te zetten. Hoewel het advies stelt dat: “de leden van de Raad van Advies de verschillende aspecten van het advies niet steeds in dezelfde mate onderschrijven”, is er geen sprake van een minderheidsstandpunt van de advocaat-leden Els Swaab en Petra van Kampen. Gevreesd moet worden dat ze zich hebben laten ‘overrulen’ door Saskia Stuiveling, president van de Rekenkamer, en befaamd voorstander van ‘de nieuwe strengheid’, een beleid waarbij voor vertrouwelijkheid voor beroepen met een absoluut beroepsgeheim steeds minder ruimte is.
