Reeds bij zijn oorsprong had het woord ambitie – van het Latijnse ambitio (naar een ambt) – een negatieve connotatie. Er werden zelfs aanklachten ingediend tegen politici die ervan werden beschuldigd te veel ambitio aan de dag te hebben gelegd. Ook de Van Dale zoekt met zijn korte definitie, te weten ‘eerzucht’, eerder het negatieve op. Dat elke medaille een keerzijde heeft is bekend. Maar waarom wordt de negatieve kant van ambitie toch zo overbelicht?
Negatieve lading
Laten we aanvangen met het benoemen van wat nadelen van ambitie. Drie nadelen die gepaard zouden gaan met ambitie zijn een hunkering naar erkenning, zucht naar roem en machtswellust. Zelfs indien wij als vaststaand aannemen dat deze zaken normatief gezien onwenselijk zijn, wil dit echter niet per se zeggen dat het onvermijdbaar is. Wij kunnen ons dus hiervoor behoeden. Reeds hiermee wordt de opponenten van ambitie de wind uit de zeilen genomen, als je het mij vraagt. Voorts zou ambitie giftig kunnen zijn voor jezelf en je omgeving. Denk aan het ervaren van veel stress en het hebben van een zeer slecht humeur als gevolg van het stellen van ambitieuze persoonlijke doelen. Maar zoals de arts Paracelsus reeds in de zestiende eeuw zei: “De dosis maakt het vergif.” Natuurlijk zorgt een teveel van wat dan ook, dus ook ambitie, voor negatieve dingen; het gaat om het hanteren van een goede balans.
Positieve kijk
Laten wij ons afwenden van de schaduw en ons richten op de zonnige kant. Of het nu hartstocht voor het recht is of misschien wel begeestering voor de economie, een passie voor iets kan maken dat je zeer ambitieus wordt. Wat is er mis met het op volle toeren uitwerking geven aan je passie? Niets. Zo simpel is het. Doen waarvan je gelukkig wordt is niet voor niets een van de meest fundamentele waarden van onze westerse samenleving. Als dit zich vertaalt in grote ambitie, wie zijn wij dan om jou tegen te houden? Daarnaast kun je het natuurlijk ook omdraaien. Niets is onaantrekkelijker dan iemand zonder ambitie. Mensen die geen doelen stellen, radeloos ronddwalen door het leven en vollopen van apathie; was dat geen doodzonde?
Ambitie zorgt ook nog voor meer energie, en deze komt vanuit jezelf. Lijkt het je niet fijn om onvermoeibaar door te kunnen gaan om jouw doelen te bereiken? Een veelvoorkomend kenmerk van ambitieuze mensen is dat zij een sterk intrinsieke drive hebben. Dit betekent dat zij weinig tot geen aansporing nodig hebben van externe factoren, maar hun eigen benzine zijn. Zouden jij en ik de wereld net zo gemakkelijk kunnen verkennen zonder de grote ambities van de gebroeders Wright? Ik dacht het niet.
Hoe keren wij het tij?
Nu enkele voor- en nadelen de revue hebben gepasseerd, resteert de vraag hoe keren wij het tij? Hoewel meerdere wegen naar Rome leiden, is het in elk geval belangrijk dat de weg ons niet tegenstaat. Gewoon beginnen dus. De eerste stappen zijn al gezet wanneer wij ambitieuze mensen in een ander daglicht zetten. Frons niet langer je wenkbrauwen bij de zoveelste ambitieuze rechtenstudent, maar keer naar binnen en vraag jezelf af wat jij kunt doen om ambitieuzer door het leven te bewegen en hiervan de vruchten te plukken.
Natuurlijk moet het gaan om gezonde ambitie. Maar wie bepaalt wat gezond is ben jij. Laat je niet tegenhouden door je omgeving en leid je ambitie in goede banen, zodat het niet méér haast krijgt dan jijzelf. En vergeet niet: The sky is the limit!
