Door de coronacrisis worden de doorlooptijden van de overheidsrechtspraak langer, schrijft advocaat Stan Putter (Conway & Partners). Arbitrage is dan een goed alternatief.
“Nederland is een goed ontwikkelende rechtsstaat. In de Rule of Law Index, waarin scores staan opgenomen over de kwaliteit van een rechtsstaat, wordt Nederland geregeld in de top opgenomen. De rechterlijke macht staat evenwel al jaren onder druk. Het resultaat daarvan is dat de doorlooptijden in zaken langer worden. Dat is in elk geval zo bij civiele procedures waarbij geschillen tussen bedrijven worden beslecht. De Rule of Law Index signaleert deze achteruitgang.
De huidige coronacrisis zal tot gevolg hebben dat de doorlooptijden langer worden. De behandeling van veel (bodem)procedures bij de overheidsrechtspraak is tijdelijk opgeschort. Dat zorgt voor vertraging en ook voor vergroting van de achterstanden. Daarbij komt dat er ook sprake kan zijn van een aanvoer van extra zaken. Dat kan het geval zijn omdat veel partijen in dermate financiële nood verkeren dat zij het zich niet kunnen veroorloven om vorderingen te schikken. Soms worden partijen het niet eens over de manier waarop de financiële gevolgen van de crisis moeten worden gedragen.
Deze omstandigheden kunnen ertoe leiden dat geschillen niet meer binnen een afzienbare termijn definitief kunnen worden beslecht. Arbitrage kan zowel voor de rechtspraak als voor partijen uitkomst bieden. Voor de rechtspraak zorgen verwijzingen naar arbitrage voor ontlasting van de druk op het overheidsapparaat.
Voor partijen is een voordeel van arbitrage dat zij een geschil alsnog binnen afzienbare tijd kunnen beslechten. Arbitrage dient door partijen uitdrukkelijk te worden overeengekomen. Dat gebeurt in beginsel bij het sluiten van een overeenkomst. Het is echter ook mogelijk om voor arbitrage te kiezen nadat er een geschil is ontstaan. Er wordt dan gesproken over een compromis tot arbitrage.
Het compromis tot arbitrage biedt partijen de mogelijkheid om alsnog voor arbitrage te kiezen. Partijen kunnen deze keuze maken voordat een geschil wordt voorgelegd aan een rechter of terwijl een procedure al aanhangig is bij een gerecht. De zaak kan dan in arbitrage worden voortgezet in de stand waarin het zich bevond ten overstaan van de rechter.
De mogelijkheid om een compromis tot arbitrage te sluiten is niet alleen voor een eiser aantrekkelijk. Ook de gedaagde is er veelal bij gebaat om zo spoedig mogelijk zekerheid te verkrijgen over een rechtstoestand. Een bijkomend voordeel van arbitrage is dat een rechtsgang in de regel slechts één feitelijke instantie kent.
Nederland heeft een groot aanbod van arbitrage-instituten en arbiters. Arbitrages kunnen zonder beletsel doorgang vinden. Het onderscheidende voordeel van arbitrage is dat een (fysieke of digitale) mondelinge behandeling, mogelijk gecombineerd met een getuigenverhoor, spoedig kan worden ingepland omdat arbiters niet de achterstanden kennen die er bij de rechtspraak zijn. Bovendien gaan partijen in de regel niet in hoger beroep.”
