Het is donderdagavond half zeven. Buiten wordt het snel donker; hier in de Cariben kennen we nauwelijks schemering en meestal is het om zeven uur al stikdonker. De telefoon gaat, een buitenlijn. Het is een Amerikaan die meteen met de deur in huis valt: “My aircraft has been stolen and is on its way to Aruba now. Can you stop it?”. Na kort de achtergrond van zijn verzoek aangehoord te hebben, antwoordde ik: “Let’s do it!”.
Wat was er aan de hand? De Amerikaan bleek de directeur te zijn van een leasing company dat vliegtuigen verhuurt aan Zuid-Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen. Een van die luchtvaartmaatschappijen betaalde haar huurpenningen niet, als gevolg waarvan de leasing company de huurovereenkomst had ontbonden en het vliegtuig terugvorderde. Dat had zich allemaal in 2013 afgespeeld, maar het was tot het moment van zijn telefoontje niet gelukt om het vliegtuig terug te krijgen uit het Zuid-Amerikaanse land ― arbitrage en een vonnis van een Amerikaanse rechter ten spijt. Inmiddels liep een procedure bij de hoogste rechter in het Zuid-Amerikaanse land, om het Amerikaanse vonnis erkend te krijgen en ten uitvoer te kunnen leggen. Al die tijd kreeg de leasing company haar vliegtuig niet terug.
De situatie veranderde toen het gerucht werd opgevangen dat het vliegtuig het Zuid-Amerikaanse land zou verlaten ter voorkoming van een belastingheffing voor de luchtvaartmaatschappij. Dit echter zonder toestemming van de leasing company. Na een tussenlanding in Manaus, Brazilië, zou het vliegtuig onderweg zijn naar Aruba. Die vlucht duurt zo’n vier uur uitgaande van de kruissnelheid van dit type vliegtuig. Het was al anderhalf uur onderweg, wat betekende dat ik nog 2,5 uur had om een beslagrekest op te stellen, een rechter te vinden die ernaar zou kunnen kijken en een deurwaarder bereid zien te vinden om ’s avonds laat aan het werk te gaan.
Na telefonisch de rechter en deurwaarder bereid te hebben gevonden te helpen, stel ik in recordtijd het beslagrekest op. Gelukkig is de vordering eenvoudig: de leasing company vordert haar eigen vliegtuig terug en verzoekt verlof om conservatoir beslag tot afgifte te leggen.
Ondertussen had ik al een aantal keer gebeld met de Arubaanse Air Traffic Control, die mij niets konden vertellen over een vliegtuig dat vanuit Manaus onderweg zou zijn naar Aruba. Opmerkelijk, aangezien een vliegtuig in beginsel nog voor vertrek de benodigde toestemmingen moet verkrijgen om te kunnen landen op de eindbestemming. De cliënt was er echter van overtuigd dat het vliegtuig eraan kwam en verzocht mij daarom ervoor te zorgen dat het beslag dan direct gelegd kon worden.
De inkt van het beslagrekest is nog nat als ik aanbel bij de rechter thuis. Na beantwoording van enkele vragen verleent de rechter – gekleed in korte broek en op slippers – het beslagverlof. Ik mag dus beslag leggen, maar als het vliegtuig niet in Aruba landt heb ik daar natuurlijk niets aan. Rekening houdend met de mogelijkheid dat het vliegtuig naar een andere bestemming is uitgeweken bel ik een laatste keer met Air Traffic Control. Nog voordat ik iets kan zeggen krijg ik al te horen dat het vliegtuig vijf minuten daarvoor is geland. Tot ieders verbazing gaf het vliegtuig pas kort voor de landing door dat geland zou worden in Aruba, wat naar ik begreep hoogst ongebruikelijk is. Zou het zo snel mogelijk door willen vliegen, dan schatte Air Traffic Control in dat het daarvoor ongeveer een uur nodig zou hebben. Wat mij een uur de tijd geeft om het vliegtuig aan de grond te houden!
De deurwaarder wordt direct ingeschakeld en wij spreken af op het vliegveld. Ondertussen geeft de deurwaarder al aan de autoriteiten door dat het vliegtuig niet mag vertrekken. Op het vliegveld aangekomen weet niemand waar het vliegtuig is. Iemand van de beveiliging rijdt de deurwaarder en mij over de ramp waar de vliegtuigen geparkeerd staan. Van tevoren had ik nog snel een plaatje van het vliegtuig gegoogled en ja hoor, helemaal in de uiterste hoek van het vliegveld staat het geparkeerd. Het registratiekenmerk komt overeen met de gegevens die ik van de cliënt heb gekregen. De piloten zijn al vertrokken. Het is tegen tienen als de deurwaarder beslag legt. Ze wil nog wel terugkomen om een kopie van het beslagexploit aan de piloten te geven, dat moet dan maar de volgende dag.
’s Ochtends belt de deurwaarder: “De piloten zijn op het vliegveld en willen weg met het vliegtuig.”. De piloten hadden vroeg in de ochtend willen vertrekken en ik ben blij dat het beslag de avond daarvoor al was gelegd. Het blijkt te gaan om twee piloten, een jonge Zuid-Amerikaan en een Duitser van tegen de zestig. De Duitse piloot mist een aantal vingers, wat me doet afvragen of je dan nog wel zou mogen vliegen. Ze zeggen niet te hebben geweten dat ze met een vliegtuig vlogen dat de eigenaar al sinds lange tijd probeert terug te krijgen. Ze volgden gewoon hun instructies.
Daarmee had de leasing company haar vliegtuig echter nog niet terug. De vordering tot teruggave moest in kort geding worden toegewezen voordat het beslag kon worden opgeheven, maar ook dat lukte binnen vier weken. Wat na ruim twee jaar procederen, arbitrage, een Amerikaans vonnis en een procedure bij de hoogste rechter in het Zuid-Amerikaanse land niet lukte, lukte in Aruba binnen een paar weken: het vliegtuig was eindelijk terug bij de eigenaar.
Dirk Ormel is advocaat bij VanEps Kunneman VanDoorne op Aruba, waar VanEps Kunneman VanDoorne een actieve luchtvaartpraktijk heeft en cliënten adviseert over onder meer registratie, financiering, regulatory en beslag en executie van vliegtuigen. Daarnaast staat Dirk veel zakelijke en financiële dienstverleners bij, en adviseert en publiceert hij over de energiesector en het energierecht. Binnenkort verschijnt van zijn hand een bundel over de nieuw in te voeren Petroleum Landsverordening op Curaçao, die het onderzoek naar en de (mogelijke) winning van olie en gas in de Curaçaose zeebodems reguleert.
