In een belangrijke uitspraak over stikstof heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State bevestigd dat een ‘stikstofproject’ ook kan doorgaan als negatieve effecten op een Natura 2000- gebied niet uitgesloten zijn. In deze zaak oordeelde de Afdeling dat de overnachtingshaven Spijk bij Lobith er mag komen.
ADC-criteria
De ontwikkeling mag doorgaan omdat de zogenoemde ADC-criteria succesvol zijn doorlopen. Met deze criteria kan een uitzondering worden gemaakt op de hoofdregel dat een plan wordt afgeblazen als natuurlijke kenmerken van een betrokken Natura 2000-gebied worden aangetast.
Dankzij de ADC-toets blijft zo’n plan dan toch overeind. De voorwaarden hiervoor zijn dat er geen alternatieve oplossingen zijn, dat het plan nodig is om dwingende redenen van groot openbaar belang, met inbegrip van redenen van sociale of economische aard, en dat de nodige compenserende maatregelen worden getroffen om te waarborgen dat de algehele samenhang van Natura 2000 bewaard blijft.
Natuurwaarden
De aanleg van de haven Spijk heeft gevolgen voor een aantal natuurwaarden in het natuurgebied Rijntakken, en het leefgebied voor vogels wordt kleiner. Het provinciebestuur van Gelderland heeft onderbouwd dat er dwingende redenen zijn voor de aanwezigheid van de haven, dat er geen alternatieven zijn, en dat er compensatie voor natuur plaatsvindt.
De Afdeling gaat daarin mee, en overweegt allereerst dat de veiligheidsredenen waarop Provinciale Staten zich beroepen, in zijn algemeenheid een dwingende reden van groot openbaar belang kunnen vormen. Daarvan is in het concrete geval ook sprake volgens de Afdeling. Vervolgens moet worden beoordeeld of de dwingende redenen van groot openbaar belang op lange termijn zwaarder wegen dan het belang van het behoud van het natuurgebied Rijntakken. Dat blijkt hier het geval te zijn. De Afdeling vindt hierbij onder andere relevant dat één van de habitattypes waarvoor significant negatieve effecten niet kunnen worden uitgesloten maar een heel klein oppervlakte heeft, het niet van uitzonderlijke kwaliteit is en minimaal bijdraagt aan de instandhoudingsdoelstelling van het natuurgebied.
Vogelsoorten
Als gevolg van het project gaan drie habitattypen en leefgebieden van vogelsoorten verloren. Daarvoor worden compenserende maatregelen getroffen op drie andere locaties binnen het natuurgebied Rijntakken. In de ADC-toets is onder andere gemotiveerd waarom de samenhang van het gebied niet negatief wordt beïnvloed. De Afdeling zegt dat in dit geval voor voldoende compensatie is gezorgd. De overnachtingshaven kan er komen.
Vaker aan de orde
In een blog vestigt advocaat Mathilde van Velzen-de Boer (Van Benthem & Keulen) aandacht op de uitspraak van Raad van State. “Ik verwacht dat de ADC-toets vaker aan de orde zal komen door vernietiging van het Programma Aanpak Stikstof (PAS),” schrijft ze.
Eerder gaf de Afdeling haar zegen aan de ADC-constructie bij de Kempenbaan-West in Veldhoven. Advocaat Marcel Soppe verwees naar deze uitspraak in een artikel op mr-online van 20 januari 2020.
