Het kan bijna geen toeval zijn: het Openbaar Ministerie (OM) staat te springen om kennis over de financiële wereld en veel mensen uit de bankenwereld zijn door de wereldwijde crisis werkloos geraakt. Voor een deel vinden ze elkaar: relatief veel voormalige bankiers kloppen aan bij het OM voor een baan in de bestrijding van financiële criminaliteit. Alleen zijn justitie en deze personen lang niet altijd verenigbaar.
Dat vertelde de voorzitter van het college van procureurs generaal Harm Brouwer vorige week tijdens de presentatie van het jaarverslag van het OM. Uiteindelijk valt echter 70% van de kandidaten af. Brouwer: “Een goed officier van justitie zijn, dat vergt nogal wat van je. Je moet tegen de hitte van de strijd kunnen.”
Justitie is al een tijdje bezig met het aanpakken van economische misdrijven als beleggingsfraude, maar heeft de zaken nog niet op orde. De capaciteit bij politie en justitie is beperkt, de pakkans is laag en de straffen zijn niet echt afschrikwekkend, zegt Brouwer. Bovendien is financieel rechercheren niet de sterkste kant van de Nederlandse politie, vindt hij.
Wat er nodig is? Kennis. Mensen met veel ervaring, die weten wat er in die wereld gebeurt en kan gebeuren. Het gaat dan niet zozeer om juridische kennis, maar vooral om wetenschap van geld(-stromen), administratie en dergelijke. Als justitie die kennis in huis zou hebben, zou de pakkans voor financiële boeven groter worden, meent de baas van het OM.
Het functioneel parket is het OM-onderdeel dat belast is met de bestrijding van financieel-economische criminaliteit. Ook daar worden wel stappen gezet, aldus Brouwer, maar is de trein nog niet helemaal op stoom. “Dit soort misdaad moet beheersbaar ingedamd worden, maar dat niveau is nog niet bereikt.”
Momenteel heeft het functioneel parket twintig grote zaken over beleggingsfraude onder zijn hoede. De verdachten daarin hebben vermoedelijk voor ongeveer 300 miljoen euro aan schade aangericht bij vele honderden slachtoffers. Wat betreft faillissementsfraude liggen bij het parket ongeveer 25 grote zaken. Het afgelopen jaar legden rechters voor 250 miljoen euro aan fiscale correcties op.
In 2008 is voor 100 miljoen euro aan ontnemingen opgelegd aan criminelen die geld hadden verdiend met hun illegale praktijken. Daarvan werd 23 miljoen daadwerkelijk door justitie geïncasseerd. Justitie kan pas daadwerkelijk geld vorderen wanneer de rechter een onherroepelijke veroordeling heeft uitgesproken. Om dat innen snel te kunnen doen, legt justitie conservatoir beslag. Brouwer zei dinsdag dat hij de dekkingsgraad van dit beslag laag vindt (15 procent).
De komende tijd zal het OM zijn pijlen ook richten op plegers van fraude met collectieve voorzieningen in de zorg. Brouwer: “Het wordt steeds belangrijker dat daar integer mee wordt omgegaan.” Het OM voorziet een toename aan fraude met geld in de zorg, zoals bijvoorbeeld met persoonsgebonden budgetten. Brouwer vindt dit zorgelijk omdat criminelen in deze sector niet alleen de overheid benadelen, maar ook de maatschappelijk zwakkeren. (Bron: ANP)