Door de huidige coronacrisis is de veelbesproken brexit de laatste tijd naar de achtergrond verdwenen. Maar nu de deadline van de ‘transition period’ dichterbij komt, laait de discussie omtrent de juridische implicaties weer op. Zo ook voor een van Engelands meest winstgevende sectoren: de Premier League.
Sinds het baanbrekende Bosman-arrest in 1995, is nationaal voetbal in de lidstaten volledig onderworpen aan de Europese regelgeving omtrent het vrije verkeer van personen. Daarom worden Europese voetbalspelers niet onderworpen aan uitgebreid immigratiebeleid en zijn ze voldoende beschermd tegen discriminatie met betrekking tot arbeidsomstandigheden. Hier komt echter verandering in na brexit, waarna het Europees recht niet meer voor het Verenigd Koninkrijk geldt.
De Withdrawal Agreement tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie heeft ervoor gezorgd dat het EU-recht grotendeels van toepassing zal blijven gedurende de ‘transition period’, die geldt tot 31 december 2020. Hoewel het Verenigd Koninkrijk een EU Settlement Scheme heeft ingesteld, waardoor Europese voetbalspelers die momenteel in het Verenigd Koninkrijk werken mogen blijven, biedt dit geen blijvende oplossing voor de lange immigratieprocedures en discriminerende arbeidsomstandigheden die hoogstwaarschijnlijk na brexit zullen ontstaan.
Drie oplossingen
In de juridische literatuur zijn er drie oplossingen aangedragen om de gevolgen van brexit zoveel mogelijk te ondervangen. Een mogelijke oplossing is een internationaal verdrag tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU waarin zaken zoals migratie en een verbod op discriminatie worden geregeld. Dit internationaalrechtelijk instrument is in het verleden al gebruikt om de juridische relatie tussen de EU en Turkije vast te leggen. De zogeheten ‘Ankara Overeenkomst’, kent aan Turkse werknemers enkele rechten toe betreffende het recht op gelijk behandeling en een beperkt recht tot vrij verkeer tussen de lidstaten. Hoewel een dergelijk instrument een mogelijkheid biedt tot het uitgebreid regelen van de rechten van Britten in de EU en vice versa, kost het onderhandelen van een dergelijk verdrag veel tijd. Op de korte termijn is dit daarom waarschijnlijk niet te realiseren.
Daarnaast wordt meermaals ‘fast-track citizenship’ geopperd in de literatuur. Vooral de Verenigde Staten kende in het verleden meermaals de Amerikaanse nationaliteit toe aan personen met exceptionele vaardigheden zoals olympische atleten of Nobelprijswinnaars. Hoewel het niet ondenkbaar is dat een dergelijke juridische constructie wordt toegepast, moet men zich afvragen of dit wenselijk is. Voetbalspelers wisselen gedurende hun carrière vaak van werkgever, en willen zich waarschijnlijk niet op permanente wijze binden aan het Verenigd Koninkrijk.
Tot slot stellen enkele juridische auteurs een speciale positie als arbeidsmigranten voor. Het GBE-systeem, het Britse visasysteem dat speciaal op atleten ziet, zou de juridische vereisten voor een visum kunnen beperken waardoor het voor Europese voetbalspelers makkelijker wordt om in het Verenigd Koninkrijk te werken. Dit vereist slechts eenzijdige aanpassing, waardoor het sneller te realiseren is dan een internationaal verdrag. Een nadeel is echter dat dit systeem eventuele discriminatie met betrekking tot arbeidsomstandigheden niet omvat.
Samenvattend blijkt dat een combinatie van juridische instrumenten nodig zal zijn om de positie van Europese voetbalspelers zoals die voor brexit was zo veel mogelijk te herstellen. Op de korte termijn lijkt een aangepast GBE-systeem het best haalbaar, maar om Europese voetbalspelers ook tegen discriminatie te beschermen zal op de lange termijn een internationaal verdrag nodig zijn dat de rechten van Europese voetbalspelers zo uitgebreid mogelijk waarborgt.
