“Kwantitatief geen gekke bewering,” zegt CBS-onderzoek Maarten Bloem over de conclusie van de politie en het Openbaar Ministerie (OM) dat de misdaad in Nederland veel groter is dan uit de cijfers blijkt. Op vrijdag 13 januari citeerde dagblad Trouw uit een vertrouwelijk rapport bestemd voor het nieuwe kabinet. De opstellers becijferen dat er in Nederland ongeveer 3,5 miljoen meer misdrijven worden gepleegd dan het geregistreerde aantal (960.000 misdrijven in 2015).
Volgens de opstellers is de kloof onder meer te wijten aan een dalende aangiftebereidheid en capaciteitsgebrek bij de opsporingsdiensten. Er komen bij politie, justitie en burgemeesters steeds meer signalen binnen dat de ontwikkeling van de criminaliteit minder positief is dan de cijfers doen vermoeden.
De kloof is niet nieuw, reageert onderzoeker Maarten Bloem van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS). “De opstellers van het rapport hebben gekeken naar de cijfers van de politie en de slachtofferenquêtes. Sinds jaar en dag bestaat er een groot verschil. Uit die slachtofferenquêtes blijkt dat 18 procent van de bevolking slachtoffer is van criminaliteit. Dat betekent ongeveer 32 misdrijven per honderd inwoners in 2015. Daaruit kun je concluderen dat er ongeveer 4,5 miljoen misdrijven per jaar worden gepleegd.”
Bloem zet wel een kanttekening bij deze cijfers. “In de politiecijfers worden alle delicten meegeteld, ook de zogeheten slachtofferloze delicten zoals milieucriminaliteit en fraude. Die misdrijven komen niet terug in de slachtofferenquêtes, waarin alleen privépersonen worden ondervraagd. In die zin zijn deze twee bronnen niet helemaal vergelijkbaar.”
De soorten criminaliteit zijn dus niet gelijk. “Maar als je kijkt naar veel voorkomende criminaliteit zoals vandalisme diefstal, geweld en mishandeling, dan kun je wel een gooi doen. En die gooi van de politie en het OM is op zichzelf geen slechte schatting, maar wel onvolledig. Want voor slachtofferloze delicten, waaronder georganiseerde criminaliteit, hebben we geen alternatieve bron naast de politiecijfers.”
