Het gaat om transacties waarbij een boete wordt opgelegd van minimaal 200.000 euro én om transacties waarmee een totaalbedrag van een miljoen euro of meer is gemoeid, zo blijkt uit de onlangs in werking getreden Aanwijzing hoge transacties.
Rechterlijke toetsing
De politiek wil al enige tijd wettelijk vastleggen dat de rechter hoge transacties vooraf marginaal toetst. Totdat deze wettelijke regeling er is, vindt toetsing plaats door een nieuwe onafhankelijke commissie.
De commissie bestaat uit een oud-advocaat, een oud-rechter, een hoogleraar straf- en strafprocesrecht en oud-officieren van justitie, in wisselende samenstelling. Een voorgenomen hoge transactie wordt beoordeeld door drie leden uit deze commissie; zij brengen advies uit aan het College van procureurs-generaal. Na een positief advies beslist het College of het transactievoorstel aan de verdachte wordt aangeboden. Is het advies negatief, dan moet de hoofdofficier van justitie een nieuwe vervolgingsbeslissing nemen. Wordt dan opnieuw voor een hoge transactie gekozen, dan moet de commissie zich ook hierover buigen.
Rechtspersonen
Het OM kan in bijzondere gevallen de verdachte van een misdrijf een transactie aanbieden. Meestal gaat het om rechtspersonen, aan wie geen andere straf kan worden opgelegd dan een boete. Als de verdachte aan bepaalde voorwaarden voldoet, zoals bijvoorbeeld betaling van een geldboete of vergoeding van de schade die is ontstaan door het strafbare feit, wordt de zaak buiten de rechter om afgedaan. Weigert de verdachte een transactieaanbod, dan wordt de zaak alsnog door het OM aan de rechter voorgelegd.
Maatschappelijke verantwoording
Om maatschappelijke verantwoording af te leggen over de behandeling en afdoening van een zaak met een hoge transactie, maakt het OM via een persbericht bekend dat is besloten tot een hoge transactie. Hierin wordt onder meer de hoogte van het transactiebedrag staat vermeld en wordt uitgelegd waarom voor een transactie is gekozen.
ING en Uber
De afgelopen jaren werden zaken tegen ING en Uber met een hoge transactie afgedaan. In 2018 kwamen ING en het OM een schikking overeen voor het ongekend hoge bedrag van 775 miljoen euro. Hiermee kocht ING strafvervolging af voor het faciliteren van witwassen en het overtreden van anti-witwasregels. In maart 2019 accepteerde Uber een transactie met het OM voor ruim 2,3 miljoen euro, vanwege het overtreden van de Taxiwet.
