Wij kennen Winnie als een kindervriend, met zijn typerende nèt te kleine rode t-shirt en plakkerige poten; een beeld dat Disney heeft geschetst en sinds de verkrijging van de rechten over Winnie (in 1961) in stand heeft gehouden. Disney heeft verschillende keren een verlenging gekregen van de copyrights op karakters zoals Winnie de Poeh op grond van ‘The Copyright Term Extension Act of 1998’, die door critici de spottende bijnaam kreeg van ‘The Mickey Mouse Protection Act’. Op 1 januari 2022 eindigden de copyrights op Winnie, en belandde het karakter in het zogenaamde publieke domein. Iets waar filmmakers maar al te graag gebruik van maken, getuige de afbeelding, welke een snippet is van de komende horrorfilm ‘Blood and Honey’ van regisseur Rhys Frake-Waterfield.
Copyrights
A.A. Milne bracht Winnie de Poeh in 1926 tot leven in het klassieke boek ‘Winnie-the-Pooh’. De inhoud van dit boek is inmiddels in het publieke domein beland. Deze versie van Winnie is echter anders dan de versie die we nu kennen, zo had hij in 1926 nog geen rood t-shirt aan en werd zijn naam met koppelstreepjes geschreven. In 1961 heeft Disney de rechten op de weergave van Winnie verkregen zoals wij hem allemaal herinneren; mét rood t-shirt. Disney verwijderde ook de koppelstreepjes in zijn naam. Het is dan ook enkel de versie uit 1926 die begin dit jaar in het publieke domein is beland. Dit is tevens de reden dat op enkele andere inwoners van het honderd bundersbos, zoals Tijgetje wél nog volledige copyrights rusten. Tijgetje maakte immers zijn debuut pas in het tweede boek van Milne: “The House at Pooh Corner”, welke in 1928 verscheen. Iejoor, Janneman en Knorretje vallen sinds begin 2022 daarentegen weer wél in het publieke domein.
Trademark
Copyrights schetsen echter niet het hele juridische verhaal. Ook trademarkregistraties kunnen restricties aanbrengen op het gebruik van personages, zelfs wanneer die in het publieke domein vallen. Dit betekent dat hoewel men, nu hij in het publiek domein valt, gebruik kan maken van Poeh-beer (uit 1926) wanneer er een eigen twist aan gegeven wordt (zoals de schrijvers van Blood and Honey doen), men ervoor moet waken dat zijn weergave van Winnie te veel gelijkenis vertoont met de Winnie van Disney. Disney is verder nog altijd houder van trademarks van de woorden ‘Winnie the Pooh’ als het gaat om merkproducten zoals DVD’s, boeken, kleding en niet te vergeten: pretparkattracties.
Voor makers die aan de haal willen met het image van Winnie is het belangrijk om nauw te onderscheiden wát er precies ongeclausuleerd in het publieke domein valt en wat er nog door copyrights en trademarks beschermd wordt. In 2024 zal overigens ‘Steamboat Willie’, de tekenfilm waarin Mickey Mouse voor het eerst verscheen, ook het publieke domein binnentreden. Laten we hopen dat Blood and Honey geen voorbode is voor wat er met Mickey gaat gebeuren. Ik denk namelijk dat ik naast de duistere versie van Winnie met alle liefde pas voor de bioscoopeditie van ‘Mickey Mouse’s Murder House’.
