De persvrijheid is van groot belang voor journalisten. Op deze manier kunnen journalisten zonder angst nieuwsberichten verspreiden, waarin onder andere misstanden worden onthuld. Zo staat in artikel 7 van de Grondwet dat niemand vooraf goedkeuring nodig heeft om via drukpers gedachten of gevoelens te openbaren. Achteraf kunnen eventuele onjuistheden gecorrigeerd worden via een schadevergoeding of een rectificatie. Daarnaast worden de grenzen van de journalistiek gewaarborgd door de Raad voor de Journalistiek. Ook hier kan een klacht ingediend worden over een publicatie.
Impact juridische druk op journalistiek onderschat
Uit het onderzoeksrapport van FPU dat op 10 april 2024 gepubliceerd is, blijkt dat de impact van de juridische druk op de journalistiek onderschat wordt. Voor dit onderzoek zijn vijftig mensen geïnterviewd. Onder deze mensen zijn journalisten, advocaten, juristen en vertegenwoordigers van de NVJ, de NDP en Reporters Shield. Onder de juridische druk wordt verstaan: de inzet van juridische middelen tegen journalisten. De intimiderende juridische stappen die vervolgens worden genomen om een publicatie te voorkomen worden Strategic Lawsuits Against Public Participation genoemd. De inzet van dergelijke juridische middelen heeft een disproportioneel effect op journalisten en hun publicaties. De journalisten gaan hun publicaties censureren, omdat ze de eventuele kosten van een procedure niet kunnen dragen. De druk wordt voornamelijk ervaren door freelance journalisten en kleinere media. Freelance journalisten en kleinere media worden sneller geraakt, waardoor zij eerder besluiten om nieuwsberichten te censureren. Een voorbeeld van censuur die vaak terugkomt, is het weglaten van namen. De namen worden zelfs weggelaten in de gevallen waarbij er voldoende bewijsmiddelen aanwezig zijn.
Ook uit recente onderzoeken van de Europese Commissie en de Monitor voor de pluriformiteit van de media is naar voren gekomen dat er een aantal punten van zorg zijn. Met de Europese Verordening op het gebied van mediavrijheid wil de Raad van de Europese Unie deze zorgen wegnemen. Deze verordening heeft als doel de vrijheid, pluriformiteit en redactionele onafhankelijkheid van de media in de Europese Unie te beschermen. Als gevolg van de vrijheid, pluriformiteit en redactionele onafhankelijk van de media hebben de burgers vrije toegang tot pluriforme informatie. Met deze verordening wil de Raad van Europese Unie het gebrek aan transparantie oplossen. Ook wil de Raad van de Europese Unie op deze manier de politieke inmenging beperken.
Of de Verordening Mediavrijheid een keerpunt zal zijn voor de toenemende druk op media, gaan we de komende jaren zien.
