Jan Visscher (SERV. advocaten) blogt over de momenteel moeizaam verlopende strafrechtspleging en pleit voor creatieve oplossingen. Bijvoorbeeld een collectief sepot van de coronaboetes. “Dat bevrijdt het Openbaar Ministerie in één klap van 20.000 juridisch discutabele strafbeschikkingen en behoedt de Rechtspraak voor vele procedures.”
“Het is inmiddels jaren geleden dat ik met familie een aantal dagen op een Zeeuwse klipper uit 1912 bivakkeerde. Onder aanvoering van een schipper en schippersknecht doorkruisten we de voormalige Zuiderzee. De schippersknecht in ruste, met vrijwel alle wereldzeeën op zijn naam, gaf in een karakteristiek vocabulaire instructies om het schip van 65 ton in beweging en op koers te houden. ‘It’s all about your own creativity!’, was een van zijn beschaafdere motto’s zodra zich een probleem voordeed dat moest worden opgelost.
In zijn eenvoud heb ik het altijd een aansprekende lijfspreuk gevonden. Regelmatig roep ik deze in herinnering bij het lezen van (straf)dossiers, het uitzetten van strategieën en het voorbereiding van zittingen. Met het accent op creativity geloof ik nog steeds dat dit een van de belangrijkste elementen is om je als advocaat te onderscheiden.
Strafrechtspleging loopt vast
In een crisis gaat echter alles ondersteboven. Mijmerend vanachter mijn bureau – inmiddels weer op kantoor – kon ik de afgelopen weken met dit motto niet goed uit de voeten, althans als het gaat om behandeling van (straf)zaken. Sinds 17 maart zijn tientallen zaken aangehouden en ingetrokken. De achterstanden lopen op, de strafrechtspleging dreigt vast te lopen. En dat is zorgelijk.
Proefballonnetjes
Zorgelijker zijn wat mij betreft de reacties uit het veld. Samengevat lijkt het kabinet de situatie te negeren, is de Rechtspraak vooral gefocust op het benoemen van alles wat goed gaat en laat het Openbaar Ministerie diverse proefballonnetjes op waarmee het tij wat betreft de oplopende achterstanden gekeerd zou moeten worden. Aandacht voor de rol, inbreng en ideeën van de strafrechtadvocatuur lijkt echter, op een enkel geval na, te ontbreken. Voor zover de ernst van de problemen al wordt onderkend, lijkt men vooral op zoek naar eigen oplossingen onder het motto: ‘It’s all about your own creativity’. Met het accent op own.
Dat is geen goede zaak. Omdat ik vrees dat ‘we’ het daarmee niet gaan redden. Sinds 11 mei zou de rechtspraak weer op gang moeten komen. De (straf)praktijk is echter anders. Het leeuwendeel van mijn zittingen voor mei en juni is ingetrokken, de eerste intrekking voor de maand september is binnen en gister stond ik met andere advocaten voor niets bij de rechtbank Utrecht. We zijn nog lang niet aangekomen bij het begin van de beoogde inhaalslag.
‘Alleen Samen’
De Rijksoverheid is in maart een campagne gestart met de slogan ‘Alleen samen’. Het doel is om gezamenlijk door de huidige crisis te komen. Zowel de Rechtspraak als het Openbaar Ministerie zou deze slogan meer ter harte moeten nemen. Als men meer zou openstaan voor de inbreng en ideeën vanuit de (strafrecht)advocatuur is dat winst. Ik zie en hoor in de wandelgangen genoeg ideeën voorbijkomen waarin potentie zit.
Collectief sepot
Als concreet voorbeeld noem ik de roep om een collectief sepot voor coronaboetes. Deze oproep, van anderen en mijzelf, wordt inmiddels breder gesteund. Naast de steekhoudende juridische argumenten heeft de strafrechtspleging in praktische zin baat bij een dergelijk collectief sepot. Het Openbaar Ministerie is in één klap bevrijd van circa 20.000 juridisch discutabele strafbeschikkingen, terwijl de Rechtspraak wordt behoed voor vele procedures. Verdere overbelasting van de strafrechtspleging wordt voorkomen, terwijl de capaciteit die vrijkomt direct nuttig kan worden ingezet om achterstanden weg te werken. Dit soort voorstellen zou op zijn minst het overwegen en bespreken waard zijn. Maar waar kunnen we terecht?
Geen noodzakelijk kwaad
Ik sluit af met een oproep. Aan alle betrokken partijen, in het bijzonder de Rechtspraak en het Openbaar Ministerie. Zie de advocatuur niet als noodzakelijk kwaad. Sta open voor ideeën en ga met de beroepsgroep in overleg. Alleen op die manier zie ik kansen en mogelijkheden om de enorme achterstanden in de toekomst weg te werken. Ik houd mijzelf vanaf nu voor: ‘It’s not all about your own creativity!’”
