De tijd vliegt – de afgelopen twee jaar is de tijd sneller gegaan dan ik had gewild. De wereldwijde pandemie heeft, zonder enige twijfel, daar een grote bijdrage aan geleverd. Het voelt in alle eerlijkheid ook als een beroving: die jaren zijn van mij afgenomen. Echter, er is schrale troost. Ik was natuurlijk niet de enige die de gevolgen van de pandemie heeft ondervonden. Wat geen schrale troost is: ik begon gelijktijdig met de pandemie weer met het schrijven.
Inmiddels is het tien jaar geleden dat ik ben begonnen met schrijven. Na een paar jaar was ik ermee gestopt: ik wilde schrijvend mijn brood verdienen. Helaas lukte dat als middelbare scholier niet. Ik werk inmiddels al twee jaar voor MenA.nl als redacteur. In die hoedanigheid schrijf ik onder meer over beleggingen – wellicht kan ik mezelf nu wel een broodschrijver noemen.
Oude passie
Terug naar de winter van 2019. Ik was net op kamers gegaan in Amsterdam. De drang om te schrijven werd steeds groter. Een oude passie lag onder een – blijkbaar niet al te dikke – laag stof. Die passie vroeg om weer opgepakt te worden. Ik begon in januari 2020 eerst met het schrijven voor Mr. Studenten. Al vrij snel voelde het schrijven, maar ook het interviewen, weer vertrouwd: alsof ik even weg was geweest.
Ik hoop dat mijn medestudenten – stiekem ook advocaat-stagiairs, advocaten, partners, et cetera – met alle plezier mijn schrijfsels hebben gelezen. Echter, ik hoop tevens – deze keer niet stiekem – op meer: dat de lezer een stukje wijzer is geworden, geïnspireerd is geraakt of bepaalde lessen heeft geleerd.
Een interview afnemen betekent ook een interview leiden. Als interviewer moet je allereerst jezelf in de spiegel kunnen aankijken. Immers, om anderen te bevragen en beter te leren kennen, moet je jezelf nog beter kennen. Dat vraagt ook om introspectie. Alleen dan kan je anderen bevragen naar hun leven, fouten, overpeinzingen, gedachten, geleerde lessen en nog veel meer.
Uit die zelfreflectie wil ik graag een tweetal lessen delen. Die lessen heb ik ook bevestigd zien worden in mijn eigen leven. Die lessen zijn tevens versterkt door de interviews die ik heb afgenomen.
Spiegel
Wees jezelf. Jezelf zijn is pas een gegeven als je weet wie je bent. Wie ben jij? Ik moet toegeven: die vraag is niet een makkelijke vraag. Jezelf leren kost tijd, maar bovendien ook het vermogen om jezelf diep in de spiegel aan te kijken. Durf jij jezelf diep in de spiegel aan te kijken? Wat zie jij als je in de spiegel kijkt?
Het is niet makkelijk jezelf te leren kennen als het goed gaat. Immers, zonder tegenspoed zal je karakter niet worden beproefd. Jouw eigenheid zal daarmee niet worden vormgegeven. Sterker nog: zonder enige mate van tegenwind kan je niet je identiteit op de proef stellen. Tegenwind kan van alles zijn: depressie, financiële onzekerheid, verlies van naasten, een onveilige omgeving, eenzaamheid enzovoort.
Ik wil graag dat u nadenkt over het volgende gedachtenexperiment. Met dit gedachtenexperiment wordt jouw identiteit op de proef gesteld. Dat gedachtenexperiment leidt tot de vraag wie je bent als je van alles wordt gestript: jouw beroep, status, omgeving, woonplaats, et cetera. Wat blijft er dan over? Wie ben jij dan in de kern van je ziel? Wie ben jij als je je niet meer kunt identificeren met je beroep of je omgeving? Ik geloof er heilig in dat je dan pas nog beter jezelf kunt leren kennen.
Wees jezelf.
Lef
Durf. Heb het zielsvermogen om te durven en achter je dromen aan te gaan. Het is simpel om in de comfortzone te blijven. Die comfortzone kan voor eenieder verschillen. Al eerder heb ik geschreven over de vraag of ik meer spijt zou willen hebben van de daden die ik heb verricht of juist meer spijt zou willen hebben van de daden die ik niet heb verricht. Ik kwam al vrij snel, na enige overpeinzing, tot de conclusie dat ik meer spijt zou willen hebben van de daden die ik juist heb verricht – ook als die daden niet hebben geleid tot wat ik voor ogen had of mij pijn hebben gedaan.
Wat is jouw droom? Of: wat zijn jouw dromen? Wij slapen immers ook niet één keer. Iedereen heeft een droom, althans, dat hoop ik. Hoe groot jouw droom is: durf die droom na te jagen. Hoe klein jouw droom is: durf die droom na te jagen. De droom van de een is de werkelijkheid van de ander.
De één heeft de droom om – op een redelijk jonge leeftijd – een gezin te beginnen: huisje, boompje, beestje. Die droom is voor velen een werkelijkheid. De ander heeft de droom om door te breken als schrijver. Die droom is niet voor iedereen een werkelijkheid. Die dromen hebben vaak een wortel, een bron of anders gezegd een dieper liggende oorzaak: wij proberen enerzijds te helen wat is gebroken en anderzijds na te jagen wat wij niet hebben gehad.
In de kern gaan die eerdergenoemde vragen over lef, over moed, over branie, over onverschrokkenheid en over bravoure. Durf om te doen wat je hart vraagt – durf je hart te breken voor je dromen.
Durf.
Ode
Er zijn meer lessen die ik zou willen delen, maar voor nu laat ik het bij deze twee lessen. Deze lessen zijn een ode aan de stemmelozen in onze samenleving – een ode aan hen die geen stem hebben, maar die stem willen toe-eigenen. Een ode aan de stemmelozen die proberen wat van hun leven te maken. Een ode aan de stemmelozen die offers hebben gebracht aan hun kinderen, in de hoop op een beter leven. Het is een ode aan de stemmelozen die de hoop niet verliezen en strijdlustig blijven om hun dromen waar te maken.
