Minister Sander Dekker (voor Rechtsbescherming) werkt thuis, net als bijna iedereen bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. Hij blogt over het sluiten van rechtbanken en het werken met een videoverbinding.
“Mensen zijn gewoontedieren. En in deze bevreemdende tijd realiseer je je waarom dat iets goeds is. Want over alles wat je gewend bent, hoef je niet na te denken. En dat maakt het leven doorgaans net wat gemakkelijker.
Sinds half maart is niets meer gewoon en gaat er niets meer vanzelf. Je normale ritme, de gang naar je werk, de mensen met wie je daar optrekt, het is allemaal anders. En bijna letterlijk elke stap die je zet, kost denkkracht.
Immens grote gevolgen
Het coronavirus houdt ons inmiddels alweer een tijd in de greep. En de gevolgen ervan op ons dagelijks leven en werk zijn immens groot. Zo ook op ons rechtssysteem. Met de rechterlijke macht en de advocatuur hebben we flink nagedacht en goed doorgepraat over de sluiting van de rechtbanken en de gerechtshoven. Rechters en advocaten vroegen zich terecht af of het wel verantwoord was om zittingen nog langer te laten plaatsvinden. Het was tijd om van de automatische piloot af te gaan en over te schakelen op de handbediening. Want wat kon er nog doorgaan en wat niet meer?
Het was geen gemakkelijk besluit en er is heel wat over heen en weer gepraat, want het heeft nogal wat consequenties om zittingen voor het merendeel op te schorten. Voor slachtoffers en nabestaanden bijvoorbeeld is een rechtszaak een enorme mijlpaal. Ik kan me zo goed voorstellen wat een tik je krijgt als je hoort dat de zaak voorlopig is uitgesteld. Sommige zaken dulden ook geen uitstel. Als een kind uit huis moet worden geplaatst of als woning moet worden doorzocht in het kader van een opsporingsonderzoek, kan dat niet zonder een rechterlijke toets.
Ingewikkelde beslissing
Dat de rechtszaal gesloten blijft, heeft grote gevolgen voor iedereen die er op wat voor manier dan ook bij betrokken is, of je nou rechter bent, rechtzoekende, verdachte, advocaat, slachtoffer of griffier. Maar de Rechtspraak vond zelf dat het algemeen belang het zwaarste moet wegen en daar ben ik het mee eens. En dus zijn we heel precies nagegaan wat wel en niet kon. Wat de meest urgente zaken zijn die wel moeten doorgaan. Waar met e-mail, telefoon en videoverbinding kan worden gewerkt. En hoeveel tijd er voor nodig was om alle betrokkenen zo zorgvuldig mogelijk te informeren. Ik heb grote waardering voor de flexibiliteit waarmee de Rechtspraak en de advocatuur zich ook nu blijven inzetten voor de rechtsbescherming van wie dat het hardste nodig heeft.
Ook voor het gevangeniswezen en de forensische zorg stonden we voor een ingewikkelde beslissing. Natuurlijk willen we binnen de instellingen coronabesmettingen voorkomen, want de veiligheid van medewerkers en gedetineerden staat altijd voorop. Maar het moet ook wel enigszins leefbaar blijven voor de mensen binnen de gevangenis – voor diezelfde medewerkers en gedetineerden. Voor medewerkers is het werk bovendien extra zwaar, met zieke collega’s en zorgen over het thuisfront en hun eigen gezondheid. Bij de reclassering en de jeugdzorg is het niet anders. Ook daar werken mensen hard door en cijferen ze zichzelf weg om de boel onder deze uitzonderlijke omstandigheden draaiende te houden.
Samen improviseren
Dat geeft hoop in een tijd waarin weinig zeker is. We moeten met elkaar improviseren en ik zie dat de medewerkers in de justitiële keten daar hun uiterste best voor doen. Vanuit het ministerie van Justitie en Veiligheid ondersteunen we hen daar zo goed mogelijk bij. Mensen werken van huis uit en bekijken waar onze speciale aandacht naar uit moet gaan. Het is mooi om te zien hoe iedereen bereid is om een tandje bij te zetten, extra moeite te doen en ook – als er even niet zoveel werk te doen is – in de eigen omgeving zich nuttig maken voor anderen.
Studeerkamer opgeruimd
Op het departement is het inmiddels bijna uitgestorven. Ik zei het al, de meeste mensen werken van huis uit. Als het echt moet, komt een enkeling nog naar de Turfmarkt, bijvoorbeeld om mee te draaien in het crisisteam. Zelf werk ik ook zoveel mogelijk thuis. Ik heb zelfs mijn studeerkamer opgeruimd, wat ik allang van plan was, maar steeds uitstelde. Ik zit dus achter een keurig bureau op afstand te vergaderen met collega-bewindslieden en medewerkers. Aanvankelijk veel per telefoon, maar inmiddels heb ik ook de videoverbinding ontdekt. Waar dat in het begin nog erg stroef verliep, beginnen we er inmiddels uitermate handig en efficiënt in te worden.
En zo doen we met z’n allen ons best om met de vreemde werkelijkheid van het moment om te gaan. Veel tijd om gewoontes te ontwikkelen zullen we niet krijgen, want elke dag vraagt weer om nieuwe scherpte. Dat iedereen zich inzet, geeft moed in deze lastige tijd. En het maakt me trots. Met elkaar houden we Nederland bij elkaar.”
Bekijk alle afleveringen van de (hopelijk zeer tijdelijke) rubriek Coronarecht.
