Het Franse parlement stemde vorige week in met een zeer controversieel wetsvoorstel. Deze Global Security Bill verruimt enerzijds de macht van de politie om via bodycams en drones burgers te filmen, en begrenst anderzijds de mogelijkheid tot publicatie van beelden van politieagenten door burgers.
Afgelopen zaterdag protesteerden in onder andere Parijs vele duizenden mensen tegen de nieuwe wet, die door de makers als “inventief en innovatief” wordt bestempeld. Deze doorzichtige retoriek is tekenend voor de steeds confrontationelere wijze waarop de Franse politie in de afgelopen jaren sociale protesten aanpakt.
Macron in steeds benardere positie
De Franse politie is de afgelopen jarig sterk gekort in de begroting en staat onder veel druk. Ze wordt door de neoliberale overheid ingezet om precies de onvrede over die overheid en haar beleid de kop in te drukken. Emmanuel Macron lijkt zich in een alsmaar benardere positie te bevinden: het politiegeweld in het binnenland valt steeds minder te rijmen met zijn internationale reputatie van een progressieve en tolerante leider.
Daarbij staat de politie er niet bepaald om bekend geweldsschuw te zijn. Vorig jaar al, ten tijde van de Gele Hesjesprotesten in Frankrijk, uitte de mensenrechtencommissaris van de Raad van Europa haar zorgen over het disproportioneel gewelddadige gedrag van de politie. In september van dit jaar publiceerde een Franse journalist het boek Flic. In het boek beschreef hij de schokkende realiteit van geweld en racisme binnen de Parijse politie die hij daar als undercoveragent had meegemaakt.
Artikel 24 van de recent aangenomen wet verbiedt nu “het beeld van het gezicht of enig ander identificatiemiddel van een ambtenaar van de nationale politie of van een soldaat van de nationale Gendarmerie te verspreiden wanneer deze optreedt in het kader van een ‘politieoptreden’ en wanneer deze verspreiding geschiedt ‘met het doel zijn lichamelijke of geestelijke integriteit te schaden’ .”
De problematiek van de nieuwe wet in het licht van de gewelds- en racismeproblemen werd helaas al spoedig duidelijk. Eerder deze week mishandelden namelijk drie politieagenten bij de Black Gold Studios in Parijs directeur Michel op zeer brute wijze. Hij zou geen mondkapje gedragen hebben. Op beelden is te zien hoe er een traangasgranaat naar binnen wordt gegooid en het slachtoffer vervolgens herhaaldelijk met wapenstokken op zijn hele lichaam, inclusief zijn hoofd, wordt geslagen. De politieagenten maken racistische verwensingen en schoppen Michel. Uiteindelijk brengt hij 48 uur lang in de cel door en pas daarna kan hij onderzocht worden door een dokter. Achteraf bleek dat het geweld van de politie na 13 minuten eindelijk stopte toen er “Camera, camera” werd geschreeuwd. Er bleek iemand vanuit een raam aan het filmen te zijn.
Nieuwe wetsvoorstel onverklaarbaar
Met een politiemacht die aan een structureel gewelds- en racismeprobleem lijdt, is het nieuwe wetsvoorstel onverklaarbaar. Zeker in Frankrijk, een land met veel minderheden en grote sociaal-economische verschillen is het van groot belang dat er democratische controle kan plaatsvinden op de uitvoering van het geweldsmonopolie door de politie. Het filmen van politieagenten en de vrijheid deze beelden te publiceren is hiertoe een vereiste. Filmen is een manier om gewelddadige situaties te deëscaleren en om potentieel geweld te voorkomen. Politieagenten worden op deze manier gedwongen politieke rechten en mensenrechten te respecteren. Daarnaast is het voor burgers die op gewelddadige manier behandeld zijn noodzakelijk om een dergelijk voorval te kunnen bewijzen en aan het licht te brengen.
Inventief en innovatief? Mon cul.
