Analytisch kijken
We zijn allemaal opgeleid om naar zaken te kijken met een analytische bril. We zoomen in op de zaak en willen de feiten op een rij krijgen om zo tot een oplossing te komen. Dat is een hele goede vaardigheid om te blijven inzetten. Maar wanneer het gaat om conflicten, kun je daarmee belangrijke punten voor groei en ontwikkeling over het hoofd zien. Met alleen je analytische bril op kun je al snel tot de conclusie komen dat het conflict niet bemiddelbaar is en dat je de zaak als mediator moet doorverwijzen naar de rechter.
Toegevoegde waarde van conflicten
In het algemeen kun je stellen dat wij niet van conflicten houden en die het liefst zo snel mogelijk uit de weg ruimen. Maar als we het conflict zien als een kans om in de relatie tussen de conflictpartners – of in een van de conflictpartners zelf – een transformatie teweeg te brengen dan kunnen we ervaren dat een conflict een toegevoegde waarde heeft. Zelfs voor jou als conflictbemiddelaar. Het is soms wel even verder zoeken naar wat die toegevoegde waarde dan is.
Uitzoomen
Voor die verdere verkenning is het nodig onze analytische bril die inzoomt, even af te zetten. Kijk niet alleen naar de inhoud van de zaak. Zoom in plaats daarvan eens uit. Neem niet op voorhand aan dat je weet waar het over gaat. Blijf eventuele aannames checken. Onderzoek ook de interactie en dynamiek tussen de conflictpartners. Wat speelt er nog meer mee? Waar gaat dit werkelijk over? Wie of wat wordt sterker door het conflict? Wat hoeft niet te worden aangepakt door in het conflict te blijven? Wie of wat neemt de beslissingen? Wie of wat wordt makkelijk vergeten? Wat mag er niet zijn?
Bewust maken van patronen
Als je op deze manier het conflict bekijkt, kom je tot nieuwe inzichten en invalshoeken om de conflictpartners over te bevragen. Patronen tussen hen die hebben geleid tot het conflict worden zichtbaar. Als je daar niet op ingaat bij de oplossing van het conflict blijven die patronen in stand. Met het bewust worden ervan, geef je cliënten de kans om die patronen om te buigen en problemen in het vervolg samen anders op te lossen. Dat is wel zo prettig als zij nog in de toekomst met elkaar te maken hebben. Bijvoorbeeld na een echtscheiding met kinderen of bij een arbeidsconflict waar de conflictpartners met elkaar blijven werken.
Reflecteren op je eigen plek
Daarnaast is jouw eigen plek als conflictbemiddelaar het onderzoeken waard. Wat doet de dynamiek aan tafel met jou? Als jij bijvoorbeeld de neiging hebt om de partij die jij als zwakker ervaart extra te willen helpen, dan kan het zo zijn dat jij voor die partij het conflict in het hier en nu gaat oplossen. Maar als jij er de volgende keer niet bij bent, zal die partij nog geen ander gedrag vertonen en toch weer de positie van de underdog innemen. Jouw quick fix helpt partijen dan alleen maar tijdelijk. Bovendien maakt jouw opkomen voor de een jou zelf partij in het conflict en zo verlies je je meervoudig partijdige positie.
Triggers van vroeger?
Het is zinvol om te onderzoeken wat in jouw systeem van herkomst jou triggert om op te komen voor de underdog. Voor wie in jouw gezin van herkomst moest je eerder opkomen om conflicten te voorkomen of op te lossen? Als je elke keer bij intervisie ook deze laag onderzoekt, leer je hoe je zelf kunt voorkomen om te worden ingezogen in de dynamiek van het conflict en hoe je effectiever kunt zijn in je rol als conflictbemiddelaar.
Breder onderzoek oefenen in intervisie
Als je als mediator de toegevoegde waarde van het conflict wil onderzoeken, dan is het dus van belang om breder te kijken naar een casus dan alleen met je analytische bril. Door cliënten de onderliggende oorzaken die hebben geleid tot het conflict te laten zien en het probleemoplossend vermogen van cliënten te stimuleren, zorg je ervoor dat een conflict uiteindelijk groei of ontwikkeling – en daarmee een vorm van winst – oplevert. Bij uitstek iets om tijdens intervisie met elkaar te gaan oefenen en elkaar scherp te houden om niet te snel naar een advies te gaan.
Ook een keuze voor cliënten
Je kunt eens beginnen door in je intervisiegroep de tijd en ruimte te nemen om bewuster open vragen te stellen die verder gaan dan waar je in eerste instantie aan zou denken. Kijk naar de dynamiek tussen de cliënten en reflecteer op je eigen rol. Brainstorm met elkaar wat er nog meer mogelijk is en deel wat een zaak bij je oproept en met je doet. De kaartenset of app Rake Vragen kan behulpzaam zijn. Als je vaker op deze manier casuïstiek bespreekt, ga je vanzelf ook al andere opties zien wanneer nieuwe cliënten zich tot jou wenden met een conflict. En dan is aan hen de vraag: ‘Willen jullie gaan voor de quick fix of ben je bereid te onderzoeken welke toegevoegde waarde er onder het conflict zit?’.
Wil jij meer weten over hoe je breder kunt kijken in mediation of in intervisie? Lees dan het boek ‘Dynamieken ontrafeld aan de mediationtafel’ en mijn eerdere artikelen voor Mr-Online.
