Sinds augustus 2014 zijn wij in Nederland verplicht om een International Bank Account Number (IBAN) te gebruiken. Het doel hiervan is om internationale transacties tussen banken in verschillende landen vlotter te laten verlopen.
Elke keer dat ik een overboeking moet verrichten, word ik narrig. Ik heb hoogstens één internationale betaling per jaar (als ik een boete moet betalen omdat ik te hard heb gereden in het buitenland) en voel mij zwaar gedupeerd vanwege de eindeloze reeks getallen die ik moet intoetsen om het griffierecht te betalen aan de rechtbank, of de factuur van een deurwaarder of van een opleidingsinstituut. Mijn vaste leveranciers heb ik opgenomen in mijn adresboek, maar alle losse betalingen blijven een bewerkelijke aangelegenheid.
Onlangs wees iemand mij erop dat de naam van de rekeninghouder en het rekeningnummer sinds de invoering van de IBAN niet langer aan elkaar zijn gekoppeld. Bij de ING was dit voorheen wél het geval. Het systeem geeft tegenwoordig niet meer aan dat de naam van de begunstigde niet overeenkomt met het ingevoerde rekeningnummer. Dit betekent dat jouw betaling overgemaakt wordt op de rekening van een wildvreemde als je één cijfer verkeerd invoert (als het een bestaand rekeningnummer betreft).
Wat gebeurt er als je geld verdwijnt naar de rekening van een wildvreemde? Je hebt geen naam, geen adres, niets! Logischerwijze neem je contact op met je bank. Die is wegens privacy-redenen niet gerechtigd om de naam en adres van de ontvanger openbaar te maken. De bank neemt zelf contact op met de ontvanger en geeft deze twintig (!) dagen de tijd om jouw geld terug te storten. Pas na deze termijn krijg je van de bank de NAW-gegevens van de ontvanger, als deze het geld dan nog niet heeft terugbetaald. Volgens de Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens mag de ontvanger er ook nog eens bezwaar tegen maken dat zijn gegevens verstrekt worden aan de rechtmatige eigenaar van het bedrag. Dan zal er nog meer tijd overheen gaan voordat bekend wordt wie de persoon is die weigert om jouw geld terug te storten. Daarna moet je nog een civiele procedure voeren en mag je hopen dat er nog wat te halen valt bij degene die zo stelselmatig heeft geweigerd om het onrechtmatig verkregen geld terug te storten.
Veel advocaten beheren forse bedragen op hun derdengeldenrekening. Als er één verkeerd cijfer wordt ingevoerd bij de doorbetaling van een bedrag, zal de advocaat aansprakelijk zijn als de cliënt het correcte nummer had doorgegeven. De advocaat zal het bedrag nogmaals aan de cliënt moeten voldoen en de vorige betaling zien terug te vorderen bij de onrechtmatige ontvanger (in de hoop dat deze niet een enorm debetsaldo op de rekening had staan of met de jackpot naar het buitenland is vertrokken). Het is maar de vraag of de beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar deze fout zal dekken als de advocaat over het correcte rekeningnummer beschikte.
Kortom: het is zaak om nog zorgvuldiger dan voorheen de rekeningnummers te controleren van de rekening waarop je betalingen verricht. Zeker bij de grotere bedragen kan het lonen om het vier-ogen-beleid toe te passen.
Sinds de invoering van de IBAN per augustus 2014 schijnen er enkele duizenden onjuiste overboekingen per maand plaats te vinden. PVDA-kamerlid Henk Nijboer heeft er destijds voor gepleit dat er een controle zou zijn op de koppeling van naam en rekeningnummer. Dit zou volgens de banken een forse investering vergen en problemen met zich meebrengen op het gebied van de privacy.
Wat mij betreft had de heer Nijboer zijn poot wel wat stijver mogen houden. Het geeft mij een zeer onprettig gevoel dat ik het risico loop om mijn geld nooit meer terug te zien als ik in een moment van onoplettendheid betaal op de rekening van iemand die malafide is of een rekening heeft met een debetstand.
Ik ben er verbaasd over dat dit voorkomt in een maatschappij waarin de techniek zo ver is gevorderd en waarin elektronische overboekingen usance zijn geworden. Hopelijk wordt dit probleem op korte termijn opgelost. Tot die tijd: goed opletten!
