Officiële mededelingen over de val van het kabinet heeft het ministerie van Justitie en Veiligheid nog niet op zijn website gezet. Wel zijn de foto en het cv van de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, Ingrid Coenradie – namens de PVV in het kabinet – offline gehaald. Of de zittende bewindspersonen (David van Weel en Teun Struycken) portefeuilles van vertrokken collega’s gaan overnemen, is nog niet bekend. VVD-minister Van Weel heeft wel tegen de NOS gezegd ‘boos, teleurgesteld en verdrietig’ te zijn over de stap van Wilders. “Het is compleet onnodig. Dit lijkt vooropgezet spel, alsof hij de verantwoordelijkheid niet meer wilde dragen.”
Niet bevoegd
Hoewel Coenradie aanvankelijk leek te overwegen om te blijven zitten, is zij toch onder druk van PVV-leider Wilders overstag gegaan. De gang van zaken heeft hoogleraar Wim Voermans (Universiteit Leiden) wel verbaasd. Wilders had gezegd dat alle bewindslieden van zijn partij zich terugtrekken uit het kabinet. Volgens Voermans is Wilders helemaal niet bevoegd om dat te doen. Dat zei hij op vragen van de NOS en ANP. “Ministers en staatssecretarissen beslissen zelf of ze blijven zitten in een demissionair kabinet. Alleen de koning kan hen ontslaan.”
Incapabele minister
Wie zeker niet rouwig is om de val van het kabinet-Schoof, is de Vereniging van Asieladvocaten & -Juristen Nederland. Tegen de NOS zei voorzitter Wil Eikelboom ‘dat er wederom politieke spelletjes zijn gespeeld over het hoofd van asielzoekers’. Hij noemt het ‘zeer goed nieuws’, dat Wilders minister Faber terugtrekt uit het kabinet. “Ze is een zeer incapabele minister geweest. Ze heeft vooral mensen tegen elkaar opgezet en wetten opgesteld die onhaalbaar zijn gebleken.”
Verkiezingen
Kort na de val van het kabinet schreef juridisch adviseur Teun Schermerhorn op LinkedIn: “Nu het kabinet-Schoof valt, is het geen uitgemaakte zaak dat er nieuwe verkiezingen komen. Er is geen enkele staatsrechtelijke norm of gewoonte die daar toe dwingt. De Tweede Kamer kan ook een motie aannemen waarbij een kabinetsformateur wordt aangesteld die bijvoorbeeld de opdracht krijgt binnen vier weken een meerderheidskabinet te formeren vanuit het midden op basis van de laatste Tweede Kamerverkiezingen. Uiteraard zonder de PVV en met een minder rechtse signatuur.”
Treitergedrag
Advocaat Nienke de Bruin (bureau Brandeis) stelt op LinkedIn dat het ‘niet onverwacht’ is dat het klapt op het asieldossier – “een punt waar Faber en Wilders al langer de grenzen van de rechtsstaat zoeken”. Het vertrek van Wilders en zijn PVV kunnen op langere termijn goed nieuws zijn voor de democratie, vindt De Bruin. “Maar laten we niet naïef zijn. Als verkiezingen pas in november komen, ligt er een lange, instabiele periode voor ons. Een demissionair kabinet biedt ruimte voor meer frustratie, meer blokkades en meer treitergedrag – precies het klimaat waarin polarisatie groeit. En polarisatie is een voedingsbodem voor populisme.”
Credo
Juridisch adviseur Mark Husen haalt er voormalig premier van Italië Giulio Andreotti bij. “Die zei niet voor niets dat ‘macht verslijt degene die het niet heeft’(il potere logora chi non ce l’ha). “Dat credo zal Wilders waarschijnlijk wel ter harte nemen.”
Geen reactie
De Nederlandse Orde van Advocaten, de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie, de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders, de Raad voor Rechtsbijstand, de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak, de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming, de Raad van State – geen enkele organisatie of instantie heeft tot nu toe gereageerd op de val van het kabinet.
