Onlangs heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen door een fout van een Kamerlid van de coalitie. De Tweede Kamer eist nu uitvoering van de motie – die meer salaris voor het zorgpersoneel realiseert – omdat deze is aangenomen. Het kabinet weigert daaraan gehoor te geven.
Al een aantal maanden is er sprake van een hevige strijd tussen het kabinet en de Tweede Kamer om meer salaris voor het zorgpersoneel te bewerkstelligen. Tijdens de uiteindelijke stemming in oktober verwachtte men dat de motie geen meerderheid ging halen. De coalitiepartijen en het kabinet waren duidelijk tijdens het debat: nog meer salaris voor het zorgpersoneel is overbodig. Toch pakte dit anders uit door een fout tijdens het stemmen, er bleek namelijk wel een meerderheid te zijn. Een Kamerlid van de Christen Unie had per abuis voor de motie gestemd, terwijl de rest van de coalitiepartijen allemaal tegen stemden. De staatsrechtelijke vraag die op dit moment rijst is of het kabinet verplicht is om de motie uit te gaan voeren, nu deze door de Tweede Kamer is aangenomen.
Om die vraag te beantwoorden is het van belang te weten dat een motie in beginsel slechts interne werking heeft. Dat betekent dat een motie geen bindende uitspraak is. Met een motie kan de Tweede Kamer aan het kabinet laten weten hoe zij naar bepaalde zaken kijken. De grondslag van een dergelijke uitspraak van de Kamer is te vinden in het Regelement van orde van de Tweede Kamer. De regels uit dit regelement zijn door de Tweede Kamer opgesteld en gelden ook alleen voor de Tweede Kamer. Het kabinet valt daar vanzelfsprekend niet onder. Derhalve kan de Tweede Kamer de uitvoering van een motie juridisch gezien niet afdwingen bij het kabinet.
Aan de andere kant heeft de Tweede Kamer wel nog een ander juridisch middel voor handen liggen. Dat is namelijk de vertrouwensregel, een belangrijk instrument dat onderdeel uitmaakt van het ongeschreven staatsrecht. Indien de Kamer stelt dat het kabinet onvoldoende uitvoering geeft aan de door de Tweede Kamer aangenomen motie, dan kan de Tweede Kamer een motie van wantrouwen uitspreken tegen de betreffende minister of zelfs tegen het gehele kabinet. De kans van slagen van dit instrument is in dit geval echter nihil. Bij de stemming van een motie van wantrouwen zal de Kamerlid van de Christen Unie namelijk gewoon weer met de coalitie tegen stemmen.
