De mens is de kroon op de schepping. Maar kan hij zich ook met succes beroepen op de regels die de rest van de natuur beogen te beschermen?
Hier is het relativiteitsvereiste van belang, dat vorig jaar in de Awb is opgenomen nadat het al enige jaren in de Crisis- en herstelwet had gestaan. Ingevolge artikel 8:69a van de Awb vernietigt de bestuursrechter een besluit niet op de grond dat het in strijd is met een rechtsregel of beginsel, indien deze regel of dit beginsel kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept. Als je je beroept op normen die er niet toe strekken jouw belangen te beschermen, kan dat niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Al voordat het relativiteitsvereiste was ingevoerd, werd gediscussieerd over de vraag of mensen zich met succes zouden kunnen beroepen op de schending van regels die bedoeld zijn om de natuur te beschermen. Al snel maakte de Afdeling bestuursrechtspraak duidelijk dat de belangen van de leefomgeving van burgers die in of nabij een beschermd natuurgebied wonen zo verweven kunnen zijn met het algemeen belang van de natuurbescherming, dat zij geacht worden door de Natuurbeschermingswet te worden beschermd (ABRvS 13 juli 2011, M&R 2011/189 m.nt. De Graaf). Voor de Flora- en faunawet is een terughoudender formule gekozen: het is niet in alle gevallen op voorhand uitgesloten dat deze wet met de bescherming van soorten tevens bescherming biedt aan de leefomgeving van mensen (ABRvS 19 juni 2013, ECLI:NL:RVS2013:CA3666). Maar deze wetgeving beschermt bijvoorbeeld geen (economische) bedrijfsbelangen van een bedrijf voor opslag van munitie en vuurwerk. En als dat bedrijf zich alleen beroept op de bescherming van soorten, kan het ook niet met succes betogen dat het bestemmingsplan niet uitvoerbaar is omdat de benodigde Flora- en faunaontheffingen niet kunnen worden verleend (ABRvS 15 januari 2014, AB 2014/116m.nt. Nijmeijer). Veel ruimer zijn de mogelijkheden van een stichting of vereniging die opkomt voor natuurbehoud. Die kan zich beroepen op regels voor de bescherming van dwergvleermuizen tegen een windturbinepark (ABRvS 16 april 2014, nr. 201301107/1/A3). Zo blijft de mens de kroon op de schepping.
