Maastricht heeft nooit een eerlijke kans gehad als vestigingsplaats voor de rechtbank in Limburg. Het rechtbankbestuur had een voorkeur voor Roermond en paste de businesscases daarop aan. Dat schrijft NRC Handelsblad, dat zich daarbij baseert op interne documenten van de Raad voor de Rechtspraak. Uit de eerste onderzoeksopdracht voor de businesscase bleek al dat het rechtbankbestuur naar Roermond wilde. De burgemeester van Maastricht vindt dat zittingen die naar Roermond zijn verplaatst, terug moeten naar de provinciehoofdstad.
Eind augustus bleek uit Meerjarenplan Rechtspraak dat de Raad voor de Rechtspraak en de presidenten van de rechtbanken en hoven de voorkeur gaven aan Roermond. De basis voor dat besluit was een onderzoek van het bureau Laanbroek Schoeman adviseurs (LSa). Dat stelde twee businesscases op: één met Roermond als hoofdvestiging en één met Maastricht. Daarbij kwam Roermond als voordeligste uit de bus. Ook in het rondetafelgesprek met Tweede Kamerleden op 8 oktober zei Peter Pulles, president van de rechtbank Limburg, dat de keuze gebaseerd was op de uitkomst van de twee businesscases.
Wat hij er niet bij vertelde was dat onderzoeksbureau LSa op 26 november 2014 niet eens was gevraagd om een concentratie in Maastricht te onderzoeken. Het bureau moest enkel adviseren over Roermond. In de opzet voor dat onderzoek staat dat het rechtbankbestuur het voornemen heeft om naar Roermond te gaan. LSa kreeg de opdracht de financiële effecten van dit voornemen te bestuderen.
In NRC noemt de Raad voor de Rechtspraak de formulering ‘ongelukkig’. Rechtbankpresident Pulles wilde niet met de krant praten. Per e-mail meldt hij aan de krant wel dat het feitelijk onjuist is dat het bestuur al gekozen had.
De keuze voor Roermond werd opgenomen in het concept Meerjarenplan Rechtspraak. In mei bespraken de Raad en de presidenten de contouren van dit plan. Op 16 juni informeerde de Raad de top van het Openbaar Ministerie. Die wees de concentratie in Roermond af. Het OM heeft een voorkeur voor Maastricht omdat OM, politie en advocatuur daar al zijn gehuisvest. Pas op 25 juni, dus na het gesprek met het OM, kreeg LSa alsnog de opdracht ook een businesscase te maken voor Maastricht.
Dat die uiteindelijk ongunstiger uitviel, heeft onder meer te maken met de manier van berekenen. Bij de verplaatsing naar Roermond zou LSa oorspronkelijk ook de kosten van het OM becijferen. Dat was van belang omdat het OM Roermond in 2014 had verlaten. Het hoofdkantoor staat in Maastricht. Volgens de onderzoeksopzet moest LSa inzichtelijk maken wat het kost om het OM terug te laten komen naar Roermond of op en neer te reizen tot huurcontracten aflopen. Maar Peter Arnoldus, lid van de Raad van de Raad voor de Rechtspraak, liet een medewerker in de onderzoeksopzet met een pen deze passages doorstrepen. In de kantlijn schreef hij: “Nu even geen issue.” Zo bleven deze kosten buiten beeld, waardoor de businesscase voor Roermond gunstiger werd.
Sinds Pulles in 2013 president werd, gaan rechtszaken van Maastricht naar Roermond. Neem de bestuursrechtzaken: in 2012 had Maastricht er 4.182; in 2014 nog maar 232. Roermond groeide van 3.426 naar 6.570. Maastricht raakte in 2013 ook het kabinet van de rechter-commissaris kwijt. En alle voorgeleidingen van verdachten en getuigenverhoren zijn nu in Roermond.
In een reactie tegenover het ANP zegt burgemeester Annemarie Penn-te Strake van Maastricht dat de zittingen terug moeten naar Maastricht. “De publicatie in NRC bevestigt het onaangename gevoel dat Maastricht al had bij de gang van zaken,” zegt Penn.
