De confrontatie tussen de procesdeelnemers begon op maandag 10 augustus toen het AD, De Telegraaf en Het Parool meldden dat advocaten geheime onderzoeksinformatie hadden gelekt naar de groep rond verdachte T., terwijl het onderzoek nog onder de beperkingen viel. Dat zou blijken uit een proces-verbaal dat het Openbaar Ministerie (OM) heeft toegevoegd aan de processtukken. Het OM baseert zich onder meer op uit chatberichten die zijn verstuurd met gekraakte encryptie-telefoons (PGP-berichten).
Furieus
De beschuldigde advocaten reageerden furieus op de aantijging van het OM. In een verklaring van Ficq en Partners veroordeelden de advocaten Nico Meijering, Christian Flokstra, Leon van Kleef, Bénédicte Ficq en Juriaan de Vries de aanval van het OM in sterke bewoordingen. De advocaten vermoeden een manoeuvre van het OM om de aandacht af te leiden van de twijfels over de verklaringen van de kroongetuige Nabil B.
Verder stellen de advocaten dat ze wegens hun geheimhoudingsplicht niet inhoudelijk kunnen reageren (‘en het OM weet dat ook’). “Desondanks kiest het OM ervoor om de PGP-berichten rauwelijks aan de stukken toe te voegen.” De advocaten wijzen er op dat ze geen weerwoord hebben kunnen geven, en dat er geen klacht is ingediend bij de deken. De advocaten zeggen dat ze tijdens de beperkingen altijd in de pas lopen met de gedragsregels.
Vals spel
Ook andere advocaten, onder wie Yassine Bouchikhi, kregen een veeg uit de pan. In een verklaring aan het AD werpt Bouchikhi de beschuldiging van lekken verre van zich. Hij wijst erop dat veel informatie al bekend was uit perspublicaties. “Het getuigt van vals spel wanneer de beschuldigende vinger naar de advocatuur, meer in het bijzonder, naar mij wordt gewezen.”
Op donderdag 13 speelde hij weer een hoofdrol, nu omdat hij de rechter van racisme beschuldigde. De spanningen liepen hoog op toen de rechtbankpresident Bouchikhi op de vingers tikte omdat hij tijdens een onderbreking ongeoorloofd contact had gehad met zijn voormalige cliënt Mohammed R., een van de hoofdverdachten. De advocaat reageerde woedend, en stelde dat andere advocaten ook met R. hadden gesproken, en dat Bouchikhi als enige op zijn vestje werd gespuugd. “Omdat ik Marokkaan ben, zeker?” suggereerde Bouchikhi. De geschrokken rechter benadrukte dat de opmerking niets met Bouchikhi’s afkomst te maken had en maakte zijn excuses. Maar het kwaad was reeds geschied.
Gedragsregels
Op dinsdag 18 augustus deed ook Tweede Kamerlid Chris van Dam (CDA) een duit in zakje. Van Dam wil dat, naar aanleiding van het Marengo-proces, de gedragsregels van advocaten tegen het licht worden gehouden. Een advocatenkantoor kan niet zomaar meerdere verdachten uit hetzelfde opsporingsonderzoek bijstaan, zei Van Dam in De Telegraaf. “Het is de vraag of dat nog van deze tijd is.’ In het Marengo-proces worden verschillende verdachten vertegenwoordigd door Ficq & Partners.
De uitspraken van Van Dam lokten weer een kritische reactie uit van bestuurslid Anno Huisman van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA). “Er kleven veel praktische, juridische, financiële en voor de hele keten ook organisatorische bezwaren aan het rigoureus van overheidswege verbieden van bijstand aan meer verdachten in één zaak. Het idee is te gemakkelijk,” twitterde hij.
Rechters-commissarissen gewraakt
Daarmee was de serie incidenten nog niet ten einde. Op woensdag 19 augustus meldde De Telegraaf dat Nico Meijering een dag eerder de twee rechters-commissarissen in de zaak-Marengo had gewraakt. Volgens de krant gebeurde dit nadat Meijering de naam van een getuige prijsgaf, waarop hij werd gekapitteld door de rechter. Meijering zou de rechter toen hebben verzocht zich te ‘verschonen’. Toen de rechter dit weigerde, wraakte Meijering haar. In een tweet bevestigt Ficq & Partners dat “namens onze cliënten rechters-commissarissen zijn gewraakt”, maar volgens het advocatenkantoor is het feitenrelaas van De Telegraaf onjuist. Het kantoor wil daarop geen toelichting geven. Het woord is nu aan de wrakingskamer.
Daarmee waren de incidenten nog niet op, want vrijdag 21 augustus werd via het AD bekend dat de politie in de jacht op Ridouan T. de advocaten Leon van Kleef en Nico Meijering heeft gevolgd op Schiphol en in Dubai. Advocaten hebben verontwaardigd gereageerd. “Het zoveelste symptoom van een overspannen rechtstaat waarin advocaten moeten functioneren,” meent Meijering. Volgens hem brengen dergelijke acties advocaten ernstig in gevaar. “Een eventuele arrestatie die daaruit volgt zou immers gemakkelijk verkeerd kunnen worden uitgelegd.” Ook Petra van Kampen (Algemene Raad van de Nederlandse Orde van Advocaten keurt de actie af: “Het kan de veiligheid van advocaten ernstig in gevaar brengen.”
Geen inbreuk
De observatie is niet voorgelegd aan het College van procureurs-generaal van het Openbaar Ministerie. Volgens het OM was dat niet nodig omdat Van Kleef en Meijering niet de advocaten van T. zijn. “Door hen te observeren is geen inbreuk gemaakt op de vertrouwelijke relatie van een advocaat met zijn cliënt.”
Het zal waarschijnlijk niet de laatste frontale confrontatie in deze zaak zijn. De belangen van het Openbaar Ministerie en de verdachten en hun advocaten zijn immers groot.
