Eerder pleitte het College van Toezicht Advocatuur voor een onafhankelijke, landelijke toezichthouder voor advocaten. In de kamerbrief van 13 juni over de ‘voortgang aanpak georganiseerde criminaliteit tijdens detentie en berechting’ sluit de minister daarbij aan. Hij schrijft dat de instelling van een landelijke toezichthouder op de advocatuur (LTA) nodig is om criminele ondermijning tegen te gaan.
De minister gaat in op de kwestie rond de neef van Ridouan T., de hoofdverdachte in het Marengo-proces. Deze neef werd eerder dit jaar opgepakt omdat hij zich als advocaat van T. zou hebben bezighouden met ontsnappingsplannen. Het toezicht per arrondissement kwam ook in een kwaad daglicht te staan door de fraudezaak bij het kantoor van de landsadvocaat, Pels Rijcken, en het onderzoek van de deken na de ontdekking naar de malversaties.
Tegenstrijdig
Welke rol de dekens gaan krijgen, blijft nog in het midden. Weerwind is daarover nog in overleg met de Nederlands Orde van Advocaten. De minister schrijft dat de verschillende rollen van de lokale dekens elkaar kunnen versterken, maar ook tegenstrijdig met elkaar kunnen zijn. De deken is advocaat en voorzitter van de raad van de Orde in het eigen arrondissement. Samen met die raad van de Orde komt de deken op voor de rechten en belangen van advocaten in dat arrondissement. Daarnaast is de raad van de Orde verantwoordelijk voor de toetreding tot de advocatuur en voor de stage. Verder heeft de deken de taak om voorlichting te geven over de praktijkuitoefening, te bemiddelen bij geschillen tussen advocaten, klachten tegen advocaten te behandelen en toezicht uit te oefenen. Ook fungeert de deken vaak nog als vertrouwenspersoon. “Het combineren van die verschillende taken en rollen kan in toenemende mate steeds lastiger worden,” schrijft de minister. Hij deelt de zorgen van de Kamer over de schijn van belangenverstrengeling.
Integriteit
Mede gelet op die zorgen kiest de minister voor een landelijke toezichthouder. Die zal geleid worden door minimaal drie advocaten. Dat zijn geen dekens, en zij zullen geheel vrijgesteld worden van hun werk als advocaat. De LTA krijgt onder meer taken op het gebied van integriteit, de naleving van regels tegen witwassen, en sanctiewetgeving. De LTA zal heeft ook de beschikking over instrumenten als boetes of lasten onder dwangsom. Ook krijgt de LTA de bevoegdheid om zelfstandig een tuchtklacht in te dienen en om te verzoeken tot een ordemaatregel bij de raad van discipline.
Vorig jaar november 2021 kwam Weerwinds voorganger Sander Dekker met het voorstel voor de invoering van een vierogenprincipe tijdens bezoek van advocaten aan gedetineerden. Er zou dan een tweede advocaat aanwezig moeten zijn. Maar volgens Weerwind is deze werkwijze in strijd is met het recht op vrije advocaatkeuze. Net als Dekker is Weerwind van mening dat het onwenselijk is dat advocaten cliënten bijstaan met wie zij een nauwe persoonlijke of familieband hebben.