Waar, wanneer en waarop zijn jullie afgestudeerd?
Nadine: Ik ben in 2008 afgestudeerd aan Tilburg University. Mijn scriptie voor de master privaatrecht ging over de waarschuwingsplicht van de aannemer.
Sjoerd: Ik ben in 1999 in Leiden afgestudeerd in het civiele recht.
Wat hebben jullie sindsdien gedaan?
Sjoerd: Na mijn studie ben ik de advocatuur ingegaan en heb dat vanaf 2009 met werken aan de universiteit (de VU in Amsterdam) gecombineerd. Daar heb ik ook mijn proefschrift geschreven. Ook ben ik bedrijfsjurist geweest en heb ik wetenschap en advocatuur bedreven op Curaçao, laatstelijk bij Spigt Dutch Caribbean (tip voor een stage!). In 2019 ben ik teruggekomen naar Nederland om raadsheer te worden bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.
Nadine: Direct na mijn afstuderen ging ik in de advocatuur aan de slag. Vanaf mijn tweede stagejaar heb ik de advocatuur gecombineerd met het schrijven van een proefschrift. Linssen CS Advocaten stelde mij twee dagen per week vrij van werkzaamheden voor het doen van promotieonderzoek. En drie dagen per week werkte ik bij dat kantoor in de procespraktijk. Na de verdediging van mijn proefschrift ben ik – eveneens bij Linssen CS Advocaten – gaan werken in de cassatiepraktijk. In 2020 heb ik de overstap gemaakt naar AKD Benelux Lawyers en daar run ik sindsdien de cassatiepraktijk.
Wat vonden jullie het leukste daarvan? Wat was jullie mooiste moment?
Nadine: Toch wel de periode waarin ik als buitenpromovenda aan mijn proefschrift werkte; ik woonde in die tijd praktisch op de campus van de universiteit en genoot van de tijd en ruimte die mij werd geboden om me echt in het burgerlijk procesrecht te verdiepen.
Sjoerd: Ik kijk met een vleugje weemoed terug op mijn tijd in Curaçao, waar ik weliswaar heel hard moest werken, maar waar het leven wel heel fijn was. De zaken die ik daar deed waren vaak juridisch interessant en soms moest er echt gepionierd worden. Het was even wennen om weer in Nederland terug te zijn, maar ik heb inmiddels mijn draai goed gevonden.
Hebben jullie ook nog ergens een leuke blunder gemaakt?
Sjoerd: In mijn prille begintijd als advocaat ben ik weleens vergeten een dagvaarding aan te brengen. Niet zo handig, maar al doende leert men.
Nadine: O ja, zeker. Ik kan me mijn eerste zitting nog goed herinneren. Ik werd last minute op pad gestuurd naar een faillissementszitting met de mededeling dat ik alleen hoefde te zeggen: “Ik persisteer.” Verdiepen in de kwestie leek me, gelet op deze duidelijke instructie, niet nodig. Dat heb ik wel geweten toen de rechter tijdens de zitting naar aanleiding van het faillissementsverzoek toch allerlei procesrechtelijke vragen had. Sindsdien bereid ik zittingen goed voor 😉.
En nu zijn jullie benoemd tot bijzonder hoogleraar. Wat wordt er dan van jullie verwacht?
Nadine: In mijn geval dat ik door middel van onderzoek een steentje bijdraag aan de oplossing van de problemen waar de appelrechtspraak tegenaan loopt. Omdat dit veelal problemen van praktische aard zijn, beperk ik mij bij het vinden van mogelijke oplossingen daarvoor niet tot de boeken, maar bouw ik ook mijn netwerk in de rechtspraak en advocatuur uit om van beide beroepsgroepen te horen waar men mee worstelt. Daarnaast geef ik hoorcollege in de masteropleiding aan Tilburg University.
Sjoerd: Het nodige. Je moet onderwijs geven, meedraaien in het onderzoeksprogramma, je collega’s leren kennen en snel een netwerk opbouwen binnen de eigen universiteit. Daarnaast is het de bedoeling dat je een rede schrijft (oratie), die je uitspreekt als je als hoogleraar wordt geïnaugureerd. Dat is een bijzondere plechtigheid met een feestelijk tintje, of, zo men wil, een bijzonder feestje met een plechtig tintje.
Jullie bekleden een speciale leerstoel. Welke is dat en wat houdt dat in?
Sjoerd: Mijn leerstoel is ‘Rechtspraak’ en deze is ingesteld op verzoek van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden en de rechtbank Gelderland. De bedoeling is dat ik wetenschap en rechtspraak meer bij elkaar ga brengen en met elkaar laat verbinden. Je zou kunnen zeggen dat ik een brugfunctie beoog te vervullen tussen de wereld van ‘law in action’ en de wereld van ‘law in the books’.
Nadine: De naam van mijn leerstoel is ‘Appelrechtspraak’ en de leerstoel is ingesteld op verzoek van de vier hoven. Rechtspraak en procesrecht zijn altijd in ontwikkeling, waardoor er ook reflectie nodig is op de appelrechtspraak. Wat betekent de centrale rol die de mondelinge behandeling in de civiele procedure heeft gekregen voor de appelprocedure? Hoe kan de appelrechtspraak voldoen aan de maatschappelijke vraag naar eenvoudig (digitaal) toegankelijke, betaalbare en efficiënte procedures? Moet de appelrechtspraak aansluiting zoeken bij initiatieven zoals de spreekuurrechter? Dergelijke vragen vergen herbezinning op de functie, positie en werkwijze van de appelrechter en tegen die achtergrond is deze leerstoel ingesteld.
Hebben jullie altijd al een leerstoel willen bekleden?
Nadine: Ik heb de advocatuur vrijwel van meet af aan gecombineerd met de wetenschap en heb op beide vlakken geprobeerd mij steeds te blijven ontwikkelen. Als je steeds zoekt naar mogelijkheden om je te ontwikkelen en je grijpt de kansen die je krijgt, dan leidt het een uiteindelijk tot het ander. Een combinatie dus van plezier hebben in je vak, hard werken en ook geluk hebben met timing en de mensen die op je pad komen.
Sjoerd: Mijn vroeg overleden vader was hoogleraar aan de VU en ik vond het altijd heel imposant om hem in zijn toga (met baret) te zien. Het was inderdaad een stille wens nog eens in zijn voetsporen te treden, maar anderzijds heb ik mijn carrière er niet bewust op ingericht om dat voor elkaar te krijgen. Het is eerder zo dat het hoogleraarschap min of meer toevallig op mijn pad kwam toen een collega mij tipte dat de leerstoel van mijn voorganger Gert van Rijssen vrijkwam.
Wat is er leuker: advocaat zijn of een leerstoel bekleden?
Sjoerd: Een lastige vraag. Die beantwoord ik graag als mijn benoemingsperiode van drie jaar erop zit. Dat is eind 2025.
Nadine: Ai, ik kan al dertien jaar niet kiezen tussen wetenschap en praktijk, dus ik hoop die twee nog lang te kunnen combineren.
Wat is er nu zo mooi aan de wetenschap, het hoogleraarschap en een leerstoel?
Nadine: Als advocaat dien je altijd het belang van je cliënt, waarbij je ook nog eens wordt beperkt door de casus in kwestie en het beschikbare budget. Als wetenschapper heb je niet te maken met dergelijke beperkingen en zet je je niet in voor een cliënt, maar voor (de ontwikkeling van) het recht en daarmee voor het algemeen belang. Mijn wetenschappelijke activiteiten maken mij een betere advocaat en vice versa.
Sjoerd: Als jonge wetenschapper krijg je de mogelijkheid je diepgaand bezig te houden met de bestudering van het (systeem van het) recht, daarover te publiceren, te discussiëren en les te geven en dat allemaal op kosten van de eigen werkgever. Alle gekheid op een stokje, het bedrijven van wetenschap is een uitdaging en een ‘roeping’, je moet het echt leuk vinden om je ergens in vast te bijten en het je helemaal eigen te maken. Het schrijven van een proefschrift is een goede oefening om de juiste attitude als rechtswetenschapper te ontwikkelen en het is nog leuk om te doen ook.
Wat zijn op dit moment opvallende ontwikkelingen in de rechtspraak?
Sjoerd: Een van de ontwikkelingen die ik met belangstelling volg is die van Maatschappelijk Effectieve Rechtspraak, ook wel MER genoemd. Dit betreft een stroming binnen de rechterlijke macht, waarin wordt nagedacht over welk type rechter en rechtspraak geschikt is om de echte problemen van gewone burgers op te lossen, bijvoorbeeld schuldenproblematiek, vechtscheidingen en jongeren die dreigen te ontsporen. Met experimenten (‘pilots’) zoals de ‘overlegrechter’, ‘regelrechter’ en ‘schuldenrechter’ wordt beoogd dat soort rechtspraak tot stand te brengen. Ook houd ik bij wat de ontwikkelingen op het gebied van artificial intelligence (AI) zijn en voel ik mij betrokken bij het debat binnen de rechtspraak.
Nadine: De eerste ontwikkeling waar Sjoerd het over heeft (MER), heeft ook invloed op de appelprocedure. Ook in appel is de rechtspraak steeds op zoek naar mogelijkheden om appelrechtspraak beter te laten aansluiten bij de behoefte van de rechtzoekende. Procedures in hoger beroep duren lang, het appelprocesrecht is complex en de kosten zijn hoog. Met belangstelling volg ik mede om die reden de ontwikkelingen in de appelrechtspraak van onze buurlanden. Hebben zij een vergelijkbaar stelsel en lopen zij tegen dezelfde problemen aan? Wat doen zij om procedures in hoger beroep efficiënter in te richten en waar leidt dat toe? Wat kunnen wij daarvan leren bij het ontwikkelen van bijvoorbeeld pilots in hoger beroep?
Verder wijs ik graag op de opkomst van de mondelinge uitspraak in eerste aanleg. Ook die tendens kan invloed hebben op de procedure in hoger beroep. Leiden meer mondelinge uitspraken in eerste aanleg tot meer zaken in hoger beroep? En zo ja, is dat dan wenselijk?
Wat is jullie tip voor studenten die beroepsmatig de wetenschap in willen gaan?
Nadine: Probeer tijdens je studie eens een artikel te schrijven. Een scriptie leent zich daar goed voor. Dan ervaar je vanzelf of je energie krijgt van het doen van onderzoek.
Sjoerd: Leer jezelf discipline aan en houd je aan de ‘10.000-uren-regel’. Die houdt in dat je, om ergens heel bekwaam in te worden, daarin minstens 10.000 uren van je leven moet investeren, dat komt neer op zo’n drie uur per dag gedurende tien jaar.
Welk beroep zouden jullie stiekem ook wel hebben willen uitoefenen als jullie niet voor het juridische vak gekozen hadden?
Sjoerd: Arts.
Nadine: Pianodocent en skileraar.
