“Doing the right thing when no one is watching”. Dat vindt Kitty Nooy, portefeuillehouder integriteit bij het Openbaar Ministerie (OM) wel een mooie definitie van integriteit. Maandag 16 januari leverde Nooy haar bijdrage leverde in een serie van drie over integriteit in de togaberoepen. Na de inbreng over de advocatuur van oud-deken Germ Kemper vorige week was het deze keer dus de beurt aan het OM.
Bij dat OM staat het onderwerp hoog op de agenda, zo bleek. Nooy, ook actief als coach, maakte een onderverdeling tussen de harde kant, het geheel aan geschreven regels, de instellingen zoals vertrouwenspersonen, het Bureau Integriteit OM en adviescommissies, en anderzijds de zachte kant, de manier waarop men zich gedraagt. En net als bij de advocatuur is ook binnen het Openbaar Ministerie integriteit niet iets dat zich alleen maar door geschreven regels laat ‘vangen’.
40 incidenten
Jaarlijks worden er zo’n 40 incidenten gemeld binnen het OM waarin sprake is van een mogelijk conflict met de integriteitsregels. De meest voorkomende soort is die waarbij in de systemen wordt gekeken naar zaken waarmee men, vrij vertaald, niets te maken heeft.
Veel nadruk legde Nooy op het voorbeeldgedrag van leidinggevenden onder het motto “the fish rots from the top”. Vrij vertaald betekent dit dat als integriteit niet permanent op de agenda staat van een organisatie, deze hoe dan ook in de problemen komt.
Fout
Het gaat met name fout als leidinggevenden te weinig oog hebben voor de eigen blinde vlekken, maar ook wanneer de top onvoldoende deelt over de eigen morele overwegingen en zeker ook als de leiding uitzonderingen op de regel maakt ten gunste van zichzelf. In het kort: als er te weinig sprake is van een open houding. Nooy: “In het bijzonder als leidinggevende moet je extra attent zijn op normafwijkend gedag”.
In een aantal filmpjes liet Nooy zien dat bij de dilemma’s die zich kunnen voordoen bij het OM lang niet altijd kan worden teruggevallen op de geschreven regels. Nooy: “Integriteit is nu eenmaal niet iets dat zwart wit is. Van geval tot geval kunnen inzichten verschillen en beslissingen anders uitvallen”.
En zo bleek ook uit deze bijdrage aan de reeks over integriteit in de togaberoepen dat de dilemma’s per togaberoep wellicht verschillen en dat de aperte schending van de integriteit voor iedereen wel duidelijk is, maar dat er voor elk togaberoep een schemergebied is waarbij moraliteit en subjectiviteit een belangrijke rol spelen.
