Openbare werken in Italië: Populisme biedt uitkomst?

Delen:

Morandi brug Genua
De Morandi brug van de A10 te Genua, geopend in 1967 en bezweken tijdens een onweersbui op 18 augustus 2018 om 11:36 uur, hierbij zijn 35 personenauto’s plus drie vrachtwagens neergestort waardoor 43 doden en 14 gewonden vielen.

In hun verkiezingscampagne opperde M5S al om verspilling door openbare werken tegen te gaan. De nieuwe populistische regering heeft rigoureus de daad bij het woord gevoegd. Een golf van faillissementen in de al wankelende openbare aannemingssector en nog minder openbare werken zijn het gevolg. Wilde de kiezer dit wel?

Sinds juni 2018 is Italië een nieuwe regering rijker: een coalitie gevormd door Lega Nord en Movimento 5 Stelle (M5S). Lega Nord is een extreemrechtse partij, geleid door Matteo Salvini met als slogan ‘Prima gli italiani’; ‘Italianen eerst’ (https://www.leganord.org/il-movimento/politiche-2018). M5S is een jonge protest partij die snel groot is geworden onder Beppe Grillo, een comicus die graag overal hard tegenaan schopt. Deze partij beweert geen politieke kleur te hebben, beaamt ideeën uit te wisselen en aan de burgers het recht te erkennen om te regeren (https://www.movimento5stelle.it/comunicati-politici.html).

Een van de speerpunten in de verkiezingscampagne van M5S was om de belangrijkste openbare werken eens goed tegen het licht te houden om verspilling tegen te gaan: “We gaan de projecten stopzetten en berekenen of ze wel nuttig zijn.” Dat vonden veel kiezers wel een goed idee. Zo gezegd, zo gedaan. Kort na de vorming van de populistische regering zijn twaalf grote projecten voor een waarde van totaal 21 miljard Euro stop gezet door de minister van openbare werken, Danilo Toninelli (M5S).

Na zes maanden rekenen wordt in december 2018 een eerste resultaat bekend gemaakt. De snelle treinlijn Genua-Milaan is toch nuttig genoeg om mee door te gaan. Over de extra kosten om het project opnieuw op te starten en de kosten van stilstand wordt niet gerept. In februari 2019 maakt een speciale commissie bekend dat de snelle treinlijn van Lion naar Turijn niet rendabel zou zijn. Dat leden van de commissie hun mandaat hebben opgezegd en de berekening van kosten-baten discutabel gevonden wordt mag geen naam hebben. M5S heeft haar verkiezingsbelofte immers gehouden en Lega Nord wast haar handen in onschuld.

Van de twintig grootste openbare aannemers zijn er ondertussen vijftien in (pre)faillissement beland vanwege gebrek aan inkomsten nu hun leveranciers wel betaling eisen. Men schat dat minimaal 500.000 arbeidsplaatsen al verloren zijn, tienduizenden betrokken bedrijven (al dan niet de facto) gefailleerd zijn en er nog veel zullen volgen. Een enkele grote aannemer die deze hordenloop overleeft is ondertussen elders gaan werken waar overheden wel betalen en zich aan de contractuele afspraken houden.

Dit alles in een sector die al geteisterd werd door grote politieke invloed, lange duur van complexe tender procedures met veel anticorruptie compliance en als voornaamste criterium de hoogte van de prijs.  Infiltratie van de maffia en diverse langdurige gerechtelijke procedures, aangespannen door vermeende belanghebbenden, maakten het precaire beeld reeds voor de verkiezingen compleet. De duur en de kosten van openbare aanbestedingsprojecten waren dan ook al van excessieve aard voordat de M5S haar verkiezingsbelofte kon waarmaken.

Dankzij het huidige kabinet worden succesvolle aannemers in de openbare aanbesteding en goede, nieuwe openbare werken nu nog schaarser. Van de 150 miljard euro die de populistische coalitie in de kassen heeft aangetroffen voor openbare werken (deels Europese subsidie) zijn er minder dan 4 miljard besteed. De huidige regering geeft er de voorkeur aan om de ‘bespaarde’ gelden te besteden voor pensioenen en bijstand (die voorheen niet bestond in Italië). Dat er daardoor al meer dan een half miljoen banen verloren zijn gegaan en nog nauwelijks openbare werken tot stand komen is bijzaak. Als er weer eens een brug instort zal er vroeg of laat toch wel een dader gevonden worden.

De Italianen staan niet alleen in hun goedgelovigheid van aanlokkelijke verkiezingsbeloften. Ook de Amerikanen zitten op blaren na de verkiezing voor hun populistische held Trump terwijl de Engelsen net zo goed tot het inzicht zijn gekomen dat de Brexit beloftes op drijfzand waren gebaseerd. Misschien is dit een les voor alle westerse kiezers om verkiezing propaganda wat serieuzer te nemen?

La speranza è l’ultima a morire, zoals men hier vaak zegt: De hoop sterft het laatst.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven